چکیده:
از زمانی که قالب ادبی داستان کوتاه در ایران رواج یافته ، بسیاری از نویسندگان بـا دیدگاه ها و سلایق متفاوت هنری از این قالب استفاده کرده اند و هم توانایی هنری خود را نشان داده اند و هم پیام و هـدفی را دنبـال کرده انـد. در سـال های پـس از پیروزی انقلاب اسلامی ، تعدادی از نویسندگان جوان از این قالب برای کمـک بـه ترویج اهداف و آرمان های نظام جدید و خواسـته های مردمـی در انقـلاب اسـتفاده کرده . سید مهدی شجاعی ، یکی از نویسندگانی است که در قالب داسـتان کوتـاه و البته در بسیاری از زمینه های ادبی دیگر دست به قلم برده و آثـاری را خلـق کـرده است . در این مقاله ضمن نگاهی کلی به شیؤه داستان نویسی شـجاعی ، مهم تـرین ویژگی آن که توجه به موضوع و درون مایه است ، مورد بررسی قرار می گیـرد. ایـن نویسنده ضمن اینکه می کوشد ویژگی ها و تکنیک های داسـتان نویسـی را رعایـت کند هدف اصلی خود را موضوع و درون مایه قرار داده و از قالب داسـتان کوتـاه بـه عنوان ابزاری برای ابلاغ پیام و هدف خود استفاده می کنـد. حـوادث و موضـوعات اجتماعی و فرهنگی سه دهه اخیر در ایران حوزٔه کار شجاعی بـوده و هسـت . سـه مجموعه داستان کوتاه از این نویسنده بررسی شده است
خلاصه ماشینی:
৽ ناصر داستان کوتاه برای داستان کوتاه با کمی تفاوت حدود ده عنصر در نظر گرفته شده اسـت : موضـوع ، درونمایـه ، شخصیت ، دیدگاه (زاویه دید)، صحنه ، لحن ، فضا، زبان ، سبک و تکنیک » (مستور، ١٣٨٧، ص٢٨) هر عنصـر در جـای خـود مهـم اسـت و مجموعـه پرداخـت ایـن عناصـر و تکامـل آنهاسـت که داستان کوتاه را چون یک ساختار در خـدمت خواننـده قـرار مـی دهـد و تأکیـد بـر یکـی یـا پرورش بیشتر هر یک از این عناصر، آن را در نزد خواننده چشمگیرتر می کند.
سـید مهـدی شـجاعی نویسـنده ای اسـت کـه ضـمن رعایـت مجموعـه سـاختار داسـتان و عنایت به قالب و عناصـر، بـیش از هـر چیـز بـر موضـوع و درونمایـه تأکیـد مـی کنـد و بیشـتر به دنبال برآوردن هدف خود یعنی انتقال پیام و معناست .
داســتان های شــجاعی در ایــن مجموعــه بیشــتر بــا موضــوعات اجتمــاعی اســت ؛ اگــر چــه تفاوت هـایی در نـوع موضـوعات انتخـابی بـین دو فصـل کتـاب مشـهود اسـت کـه مـی توانـد بیـانگر تفاوت هـایی از جامعـۀ زمـان جنـگ و بعـد از آن باشـد، امـا نگـاه مـذهبی شـجاعی در تمام کتاب جاری و ساری است .