چکیده:
چکیده از نظر اسلام، حیات و سعادت فرد مسلمان و امت اسلامی در گرو شناخت فریضة «تولی و تبری» و التزام به آن است. بدین لحاظ علمای اسلامی آن را در مباحث کلامی بررسی میکنند. آیات قرآن کریم و سیرة پیشوایان الهی، اهمیت و موارد هر یک از اوامر تولی و تبری، از جمله تولی نسبت به اهل بیت(ع) و دوستان و پیروان آنان و تبری نسبت به کفار، و ناصبیان و نیز تولی و تبری نسبت به مصلحان و مفسدان را با تأکید تبیین نموده است. در کنار آن، تعامل شایسته نسبت به افراد غیرمسلمان نیز همواره مورد تأکید بوده است. آنچه موجب تأسف است، مهجوریت فریضة «تولی و تبری» در میان مسلمانان و غفلت و بیتفاوتی امت اسلامی نسبت به آن و خسارتها و زیانهایی است که از این ناحیه بر اسلام و مسلمیانان وارد شده است. عواملی که باعث این وضعیت شده، مختلف است و حکومتهای فاسد بنیامیه و بنیعباس، فرقههای انحرافی از جمله «مرجئه» و جریانهای فکری و سیاسی لیبرالیسم و فراماسون در زمان معاصر، بیشترین نقش را در این زمینه داشتهاند. بیشک اصلاح امت اسلامی و اعتلای آن نیز در گرو احیاء فریضة «تولی و تبری» از طریق شناخت و التزام به آن و بصیرت یافتن امت اسلامی نسبت به عوامل فوق و مواجهه با آنهاست.
خلاصه ماشینی:
بررسی تولی و تبری در اسلام و مهجوریت آن در امت اسلامی محمدرضا ابراهیم نژاد دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی (ره )، تهران (تاریخ دریافت : ١٣٩٣/٠٧/٣٠؛ تاریخ پذیرش : ١٣٩٣/١١/١٤) چکیده از نظر اسلام ، حیات و سعادت فرد مسلمان و امـت اسـلامی در گـرو شـناخت فریضـۀ «تـولی و تبری» و التزام به آن است .
در صورتی که افراد مؤمن و امت اسلامی، ابعـاد «تـولی و تبـری» را بـه درسـتی بشناسـند و بـه طـرز شایسته و کامل به کار بندند، مقتضیات و شرایط زندگی و سعادت خـویش را مهیـا نمـوده ، موانـع و آفت های مزاحم را از راه برداشته و زدوده اند، به گونه ای که میتوان گفت رسیدن به زندگی مطلوب امری حتمی است و رابطۀ اصل «تولی و تبری» با زندگی سـعادتمند و خداپسـندانه ، رابطـۀ علـی و ضروری است و همین امر سبب شده تا این اصل ، منزلت و جایگاه «کلامی» کسب کنـد و در میـان علمای امامیه و عامه و در آثار فرق اسلامی مورد توجه و تأکیـد خـاص قـرار گیـرد.
با این وصف ، شاید هیچ مسئله ای و موضوعی در اسلام نداشته باشـیم کـه بـه لحـاظ عظمـت و اهمیت شمول به سطح مسئلۀ «تولی و تبری» باشـد و در عـین حـال ، بـه همـان نسـبت از سـوی مسلمین مورد غفلت و بیتوجهی قرار گرفته است و دچار مهجوریت شده باشد.
این واقعیت را برخی آیات قرآن کـریم بیـان فرمـوده اسـت (المائده / ٥١) مهم ترین موارد تولی عبارتند از تولی نسبت به اهل بیت (و نسـبت بـه صـالحان ) کـه بررسی میگردد.