چکیده:
سید قطب از رهبران جنبشهای اسلامگرای معاصر بود که اندیشههایش موجی از تنفر شدید نسبت به فرهنگ غرب را دامن زد. وی جهاد را در براندازی حکومتهایی که به قوانین الاهی وقعی نمینهند ضروری میدانست. لذا ضمن استفاده از مشروعیت جهاد نظامی، تمام تلاش خود را در ساختن جامعهای بر اساس شریعت اسلامی مصروف داشت و با عضویت در جماعت اخوانالمسلمین و با تاثیرگذاری بر آن گروه، توانست لقب «پدر جنبشهای افراطی مسلمانان در سراسر جهان» را از آن خود کند و بر گروههای رادیکال جهادی تاثیر فراوانی بگذارد. در این پژوهش میکوشیم دیدگاه سید قطب را درباره ماهیت جهاد، ضرورت جهاد، ابزار جهاد، و ارتباط میان جهاد و نظام اسلامی بکاویم.
خلاصه ماشینی:
4 هرچند مودودی 5 از جمله کسانی بود که واژه «جاهلیت» را وارد دنیای معاصر کرد و جوامع غربی و کمونیستی را جامعه جاهلی خواند، اما، هرگز آن را به جامعه اسلامی تسری نداد؛ در حالی که قطب حتی کشورهای اسلامی را که در آن سکولاریسم حاکم بوده و مردم فقط با زبان به خدا اقرار میکنند و قوانین خودساخته را به اسم شریعت خداوند ارائه میدهند، جامعه جاهلی به حساب میآورد؛ از اینرو قطب، فقط اسلام را عامل نجاتبخش و راه برونرفت از سید قطب، ویژگیهای ایدئولوژی اسلامی، ص130.
1 پرسشی که در اینجا مطرح میشود این است که آیا به نظر سید قطب، اساسا تفاوتی میان جنگها و پیکارهایی که در ملتهای مختلف رخ میدهد وجود دارد؟ و آیا هر گونه جهاد و جنگی مورد تأیید است؟ وی در پاسخ به این پرسش، جهاد را در راه خدا و فقط برای رضای او میداند و جنگهای طولانی را که صرفا به منظور اهداف غیرالهی به وقوع میپیوندد، محکوم میکند.
4 قطب معتقد بود برای پیاده کردن این هدف بزرگ باید دو کار بنیادین صورت پذیرد: اول؛ دفـع آزار و اذیت از افرادی که آیـین اسلام را میپذیرند، و آزادی خود را از حاکمیت انسانها اعلان میدارند، و فقط به بندگی خداوند یگانه میپردازند، و از بندگی سید قطب، عدالت اجتماعی در اسلام، ص24.
سید قطب به حفظ اسلام به عنوان یک اصل جهانی مینگرد و مبارزه با مخالفان این اصل جهانی و کشتن آنها را اصلیترین شیوههای جهاد میداند و معتقد است در اسلام، عقیده، شالوده دین را تشکیل میدهد و عقیده، یعنی باور به اینکه باید ربوبیت خداوند سرتاسر عالم را فرا بگیرد و هیچ بندهای تحت سلطه بنده دیگر نباشد.