چکیده:
توسعه پایدار، مفهومی زیست محیطی و متناسب با عصر ماست که امروزه در تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست - محیطی و کالبدی مورد توجه و تاکید همگان قرار دارد. هم اکنون مجامع جهانی که در ارتباط با موضوع توسعه پایدار به فعالیت مشغولند، بر توسعه پایدار روستایی (که در پی ارتقاء سطح زندگی و رفاه ساکنان روستاهای مختلف جهان میباشد)، تاکید دارند. زیرا امروزه روند دگرگونیهای اجتماعی- اقتصادی و تحرک و جابه جایی روزافزون گروه های انسانی، به دگرگونی در روستاها منجر شده است . لذا با توجه به اهمیت موضوع و روند رو به افزایش ناپایداری روستاها، این تحقیق در پی بررسی وضعیت ناپایداری روستاها و تعیین شدت آن در روستاهای بخش کاکی شهرستان دشتی میباشد. روش تحقیق حاضر، توصیفی-تحلیلی است که در آن ، کل روستاهای دارای سکنه واقع در این بخش ، مورد بررسی قرار گرفته اند. در این راستا، با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در روستاهای مورد مطالعه و با استفاده از فرمول کوکران ، تعداد ٢٥٥ پرسشنامه برای پرسشگری محاسبه گردید که سهم هر یک از ٣٨ روستای مورد مطالعه نیز متناسب با تعداد خانوارهای آن تعیین گردید. در این پرسشنامه ها، ٣٤ شاخص مربوط به چهار بعد توسعه پایدار(زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی –فضایی) مورد توجه بوده اند. برای تعیین شدت ناپایداری روستاها و تحلیل فضایی آنها، از روش AHP (در نرم افزار Expert Choice) و نرم افزار ArcGIS و برای تحلیل های آماری نیز از نرم افزار SPSS استفاده شده است . نتایج بررسی شدت ناپایداری روستاهای بخش کاکی موید آن است که در حال حاضر تمامی روستاهای مورد مطالعه دارای مراتبی از ناپایداری میباشند که در این راستا، ٦٥/٨ درصد از روستاها در سطح شدید یا بسیار شدید ناپایداری قرار دارند.
خلاصه ماشینی:
نتایج بررسی شدت ناپایداری روستاهای بخش کاکی مؤید آن است که در حال حاضر تمامی روستاهای مورد مطالعه دارای مراتبی از ناپایداری میباشند که در این راستا، ٦٥/٨ درصد از روستاها در سطح شدید یا بسیار شدید ناپایداری قرار دارند.
لذا با توجه به اهمیت پایداری و اهمیت روستاها به عنوان کلید توسعه کشورها و روند رو به افزایش ناپایداری در مناطق روستایی و تخلیه روزافزون روستاهای ایران بخصوص در مناطق گرم و خشک (که بخش کاکی شهرستان دشتی نیز نمونه بارزی از آن است )، مطالعات ویژه در این خصوص الزامی است .
یافته های تحقیق بر اساس نتایج پژوهش ، در ٤ روستا از ٣٨ روستای مورد مطالعه (درگو شمالی، دهداری، زایرابول و مرحوای)، ناپایداری زیست محیطی در سطح بسیار شدید میباشند که دلیل آن تأثیرات خشکسالی، فرسایش خاک و در نتیجه عدم بازدهی اراضی کشاورزی در این روستاها است .
چگونگی پراکنش روستاهای مورد مطالعه به تفکیک شدت ناپایداری کالبدی- فضایی (ترسیم : نگارندگان ،١٣٩٣) بررسی برایند کلی شدت ناپایداری روستایی حاکی از آن است که علایم ناپایداری در تمامی روستاهای بخش کاکی شهرستان دشتی قابل مشاهده میباشد که در این راستا، ٣٤/٢١ درصد روستاها در سطح ناپایداری متوسط ، ٦٣/١٦ درصد روستاها در سطح ناپایداری شدید و ٢/٦٣ درصد نیز در سطح ناپایداری بسیار شدیدی میباشند (شکل ٦).
به هر حال ، بر اساس نتایج تحقیق ، روستاهای بخش کاکی با توجه به شدت ناپایداری بررسی شده ، در وضعیت بحرانی (به خصوص در ابعاد زیست محیطی و اقتصادی) میباشند.