چکیده:
آموزش، بهویژه آموزش عالی نقش معناداری در توسعه کشورها دارد و تربیت سرمایه انسانی متخصص و تحقیق و توسعه را میتوان بهعنوان رسالتهای اصلی آموزش عالی در ارتباط با رشد و توسعه اقتصادی در هر کشوری بهشمار آورد. بنابراین، هدف از این مقاله، بررسی نقش آموزش عالی با رویکرد اقتصاد دانایی در تربیت سرمایه انسانی متخصص است. برای رسیدن به این مقصود، پژوهشگران از روش تحلیل اسنادی برای بررسی پژوهشهای انجامشده مرتبط با موضوع موردبحث، استفاده کردهاند. نتایج این بررسی نشان میدهد که از میان شاخصهای اقتصاد داناییمحور، شاخص سرمایه انسانی بیشترین اثر را بر رشد اقتصادی داشته است و از سوی دیگر، هماهنگی کمی بین نظام آموزش عالی و تحولات نظام اشتغال وجود داشته و در این بین رشتههای علوم انسانی با نیازهای بازار کار تناسب کمتری داشته است. همچنین، فرار مغزها از طریق کاهش انباشت سرمایه انسانی، به کند شدن رشد اقتصادی کشورهای مبدا منجر شده است.
خلاصه ماشینی:
نتایج این بررسی نشان میدهد که از میان شاخصهای اقتصاد داناییمحور، شاخص سرمایه انسانی بیشترین اثر را بر رشد اقتصادی داشته است و از سوی دیگر، هماهنگی کمی بین نظام آموزش عالی و تحولات نظام اشتغال وجود داشته و در این بین رشتههای علوم انسانی با نیازهای بازار کار تناسب کمتری داشته است.
از آنجاییکه نقش آموزش عالی در راهبرد اقتصاد دانایی، کلیدی و محوری است و با توجه به اینکه از مهمترین کارکردهای آموزش عالی تربیت نیروی متخصص باکیفیت و پژوهش و توسعه است، بنابراین نظریه غالب برای تبیین رابطه آموزش عالی با اقتصاد دانایی و رشد اقتصادی، نظریه سرمایه انسانی است.
بررسی پژوهشهای انجامشده در حوزه آموزش عالی با رویکرد اقتصاد دانایی در تربیت سرمایه انسانی متخصص، نشان داد که آموزش عالی از طریق مؤلفههایی از قبیل، تشکیل و تقویت سرمایه فکری و انسانی، زیرساختهای سرمایهای، زیربنایی و توسعهای، کارآفرینی و نوآوریهای فناورانه میتواند در اقتصاد دانایی مؤثر باشد (پژوهش جعفری و احمدی، 1389)، همچنین نتایج دیگر بیانگر آن بود که از میان شاخصهای اقتصاد داناییمحور، شاخص سرمایه انسانی بیشترین اثر را بر رشد اقتصادی داشته است (پژوهش جنگانی، مهربانی و قبادی، 1392) و از سوی دیگر، هماهنگی کمی بین نظام آموزش عالی و تحولات نظام اشتغال وجود داشته و در این بین رشتههای علوم انسانی با نیازهای بازار کار تناسب کمتری داشته است (پژوهش انتظاری،1388).