چکیده:
لایزنگان یکی از روستاهای استان فارس است که در ۵۴ کیلومتری شرق داراب قراردارد. زبان مردم این روستا را گویش لری میدانند. به علل مختلف از جمله دوری از مرکز و قرار نگرفتن درمسیر راه های پررفت و آمد بزرگ ، زبان مردم این منطقه کمتر در معرض تحول قرار گرفته است . تحقیق دربارٔە چند و چون زبان مردمان این منطقه از حوصلۀ یک مقاله بلکه از یک کتاب نیزفراتر است ؛ به همین سبب این مقاله تنها به فعل های ساده وپیشوندی کم کاربرد این روستا اختصاص یافته است . فعل هایی که بیشتر آن ها برای نسل جدید این روستا کم کم ناآشنا شده و پای درآستانۀ فراموشی نهاده است و همچون سایرگونه های این زبان درآیندٔە نزدیک از آن ها کمتر نشانی خواهیم یافت . نتایج این پژوهش نشان میدهد که بسامد فعل های پیشوندی کم کاربرد در این روستا بسیار گسترده است و این خود پیوند استوارتر گویش لایزنگانی را با زبان پهلوی و زبان فارسی باستان ثابت میکند. از دیگر نشانه های پیوند و کهنگی این گویش ، کاربرد صامت "ذال " به جای "دال " است .
خلاصه ماشینی:
"در فرهنگ معین نیز به معنای بازی کردن و سرگرم شدن آمده است (معین ، ۱۳۸۴: ۴۳۳).
در فرهنگ معین واخواردن به این معانی آمده است : ۱- مغلوب شدن ؛ ۲- مردود گشتن ؛ ۳- متحیر شدن ؛ ۴- ملاقات کردن (معین ، ۱۳۸۴: ۴۹۳۳).
در فرهنگ معین وادادن به این معانی آمده است : باز دادن ، پس دادن ، رها کردن ، رضا دادن به کاری که قبلا با آن مخالفت می ورزیده اند(معین ،۱۳۸۴: ۴۹۳۴).
(۴۹۵۵ واکویذن (koviδan-:̂va):کندوکاوکردن ، جست وجوکردن ، در فرهنگ معین نیز به این معنا آمده است (معین ، ۱۳۸۴، ۴۹۵۷).
در فرهنگ معین به این معانی آمده است : باز کردن ، سرپوش برداشتن از دیگ و امثال آن ، پهن کردن ، جدا کردن ، فارغ کردن (معین ، ۱۳۸۴ :۴۹۵۹ ).
در فرهنگ گویش دوانی نیز -:̂va Kandan به همین معنا آمده است (سلامی، ۱۳۸۱: ۴۲۷).
واهریذن (harriδan-:̂va): این فعل با پیشوند ̂va به یکی از معانی زیر استفاده میشود: ۱- نرم کردن چیزی.
نتیجه گیری مطالعه بر روی گویش " لایزنگان " نتایج فراوانی را در پی داشت که در زیر به مهمترین آ ن ها اشاره میشود: -دستگاه فعل در این گویش بسیار فعال است و افعال به شکل های مختلف ساده ، پیشوندی و مرکب تنوع زیادی دارد.
- به نظر میرسد پیشوند " وا " ̂va با معانی متعدد آن ، فعال ترین پیشوندی است که در این گویش با فعل های ساده ترکیب شده و فعل های جدیدی ایجاد کرده است ."