چکیده:
هدف این مقاله ، بررسی انتقادی چالش های پیش روی تعلیم و تربیت ایران در مواجهه با فرهنگ مصرف گرای نولیبرالیسم است . از لحاظ روش شناختی ایـن مقاله در زمرة پژوهش های کیفی به شمار می رود که در آن از روش تحلیلی ـ استنتاجی بهره برده شده است . برای این هـدف ، ابتـدا فرهنـگ مـصرف گـرای نولیبرالیسم مورد تحلیل قرار گرفته و سپس به پیامـدهای ایـن فرهنـگ بـرای تعلــیم و تربیــت ایــران پرداختــه شــده اســت . فردگرایــی انحــصارطلبانه ، تجاری سازی ، بـازاری سـازی ، اقتـصاد مبتنـی بـر شـانس ، افـزایش رقابـت و گسترش سیستم پاسخگویی به سبک بازارهای اقتصادی در نهادهای فرهنگی از جمله مبانی بسترساز فرهنگ مصرف گرای نولیبرالیسم هـستند. نتـایج ایـن پژوهش نـشان مـی دهـد کـه فرهنـگ مـصرف گـرای نولیبرالیـسم ، بـا طبیعـت مادی گرایی ، فردگرایـی انحـصارطلب ، زیـاده خـواهی ، ایجـاد محرومیـت بـرای طبقات کم درآمد، تجمل پرستی ، کـاهش عاملیـت انـسان ، ایجـاد رقابـت بـرای کسب ثروت و تبدیل ثروت به معیار ارزش گذاری ، چالش های بنیادینی را برای تعلیم و تربیت ایران ایجاد می کند. احیای الگوی مصرف اسلامی ، تقویت علـوم انسانی و بهره گیری از آن برای نقد فرهنگ مصرف گـرا و همگرایـی نهادهـای اجتمــاعی در پــرورش هویــت اســلامی از جملــه راه هــای رهــایی از فرهنــگ مصرف گرای نولیبرالیسم است .
خلاصه ماشینی:
"در یک جمع بندی می توان بسترها، نمودها و نتایج فرهنگ مصرف گرا را بـه صـورت زیر نمودار کرد: الف ) بسترهای ایدئولوژیک ١- تجاری سازی فرهنگ (ترویج فردگرایـی انحـصارطلب ، داروینیـسم اجتمـاعی ، توجیـه ایدئولوژیک نابرابری ، مادی گرایی و افزایش نظامی گری برای حمایت از ثروتمندان ) ٢- بازاری سازی فرهنگ (مبتنی بر ارزش های بازارهای آزاد اقتصادی ) ٣- خصوصی سازی و افزایش قدرت سیاسی ـ اقتصادی شرکت های تجاری بزرگ ٤- گرایش به استانداردسازی سفت و سخت 34 ب) نمودها و نشانه ها ١- رقابت نامحدود و افزایش مدگرایی به خصوص در بین زنان و جوانان ٢- افزایش مصرف تظاهرآمیز(به رخ کشیدن ثروت ) و تعریف منزلت اجتماعی برحسب مصرف ٣- تجمل گرایی وگرایش به مصرف کالاهای لوکس و غیرضـروری و طمـع بـه مـصرف هرچه زیادتر ٤- افزایش تبلیغات تجاری به روش تهییج غیرعقلانی و بهره گیری از زیبایی های جنسی ٥- مادی گرایی (تضعیف ارزش معنوی تولیدات فرهنگی و توجه به سودآوری مادی ) ٦- توجیه نابرابری های اجتماعی و اقتصادی تحت لوای ایدئولوژی بازارهای آزاد اقتصادی ج) نتایج ١- افزایش نابرابری های اقتصادی و اجتماعی ٢- کاهش عاملیت و آزادی عقلانی افراد در مقابل هجوم تبلیغات تجاری ٣- افزایش نا امیدی و خیالبافی در اقشار کم درآمد و در نتیجه افزایش آمار بزهکاری ٤-تضعیف ارزش های دینی و سنتی ( مثل نوع دوستی ، همکاری ، قناعت و حجاب ) ٥- افزایش خودخواهی ، انحصار طلبی و نگاه ابزاری به انسان ٦- مشکلات ناشی از مصرف بی رویة منابع طبیعی ٧- کاهش قدرت معنوی کشورهای در حال توسعه در مقابل تهاجم فرهنگی نولیبرالیسم ٣- مصرف گرایی در ایران یکی از چالش های مهمی که فرهنگ در کشور ما بـا آن مواجـه اسـت ، رواج بـی رویـة مصرف گرایی است ."