خلاصه ماشینی:
"منابع تاریخی نشان میدهد، کشتیهای ایران ، بین هند و چین در حال تردد بودند و بنادر مهمی ، مانند «کانتون » و «چانگژو» در این کالا که قسمت عمدة آن در چین یا مناطق نزدیک آن چین و سیراف ؛ ابله ؛ بصره (قرون دوم و سوم هجری )؛ هرمز و تولید میشد از گرانبهاترین کالاهای تجاری آن روزگار بود و کیش (قرن هشتم هجری ) درایران که در زمان خوداز مهمترین افزون بر، برآوردن نیازهای اقتصادی ، موجب ارتباط فکری و بنادر بشمار می آمدند، یادگاری از جادة ابریشم هستند.
با همة مهارت ایرانیان در دریانوردی و آگاهی ایشان از پس از مرگ اسکندر، نقشه های او ادامه نیافت ؛ اگرچه جریان بادهای موسمی ، آنچه از شواهد و قراین برمی آید، این سلوکیان ، کشتیها و تأسیسات بسیاری در خلیج فارس است که در دورة پیش از ساسانیان ، سفرهای دریایی به چین ساختند که این اقدام آنها، موجب گسترش ارتباط با هند در بطور منظم صورت نمیگرفت و بیشتر از مسیر خشکی برای مشرق و دریای سرخ در مغرب شد؛ اما بیشتر فعالیت آنها به تأمین ابریشم از تنها مرکز تولید ابریشم ؛ یعنی چین انجام توسعه و آبادانی راههای زمینی که از ایران گذشته و بسمت میشد (رائین ، ٢۵٣٧: ٢۴٠).
تجارت ابریشم در دورة اسلامی چنانکه بنادری چون ابله ؛ سیراف ؛ کیش و هرمز برای مدت ظاهرا با پیروزی اعراب مسلمان بر ساسانیان ، آنها در توسعة چند قرن ، پیاپی بعنوان بنادر بین المللی و مرکز ثروتمندترین فتوحات خود از نیروی دریایی ایران بهرة فراوان گرفتند و با بازرگانان و انبار کالاهای بسیاری از سرزمینهای چین ، هند و آفریقا بود (ویلسون ، ١٣۵٩ :۶۴)."