چکیده:
در جهان کنونی پیشرفت در بخش حملونقل از شاخصهای توسعهیافتگی محسوب میشود و کارشناسان بر این باورند که هر واحد رشد اقتصادی در کشورها مستلزم یک و نیم تا دو واحد رشد در مجموعهی بخش حمل و نقل میباشد؛ به این خاطر، از آن به عنوان زیربنای توسعه نام برده میشود. حملونقل جادهای در میان کشورهای جهان یکی از محورهای اصلی ترانزیت کالا و مسافر تلقی میشود و بیش ترین جابهجایی مسافر و کالا در این بخش صورت میگیرد و به لحاظ اقتصادی سبب کاهش هزینه تمام شده تولید، توزیع، مصرف کالا و خدمات میشود و بستر مناسبی برای جابهجایی مسافر به واسطه ارزانی، ایمنی و در دسترس بودن میباشد. هدف از این پژوهش سطحبندی میزان توسعه استانهای کشور بر مبنای شاخصهای حملونقل جادهای میباشد؛ بدین منظور با توجه به ابعاد محدوده مورد مطالعه از 10 شاخص تبیین کننده موضوع استفاده شده است. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و در آن به منظور جمعآوری اطلاعات از سالنامه آماری سازمان راهداری کشور در سال 1390 استفاده شده است. برای تحلیل دادههای خام از تکنیک دلفی و مدل تصمیمگیری سلسله مراتبی (AHP) به منظور وزندهی شاخصها و مدل تاپسیس به منظور سطحبندی استانها استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که استانهایی چون تهران، اصفهان و خوزستان در سطوح بالا و استانهای قم، چهارمحال و بختیاری، ایلام، کهکیلویه و بویراحمد، البرز و خراسان شمالی در پایینترین جایگاه سطحبندی میزان توسعه استانها بر مبنای شاخصهای حملونقل جادهای، قرار گرفتهاند. همچنین فاصلهی امتیازی زیاد سطوح بالا به نسبت سطوح میانی و پایین در بین استانها نشان از عدم تعادل و توازن منطقهای از لحاظ برخورداری از تأسیسات و تسهیلات حمل و نقل جادهای را در کشور دارد.
خلاصه ماشینی:
هدف از این پژوهش سطح بندي میزان توسعه استانهاي کشور بر مبناي شاخصهاي حملونقل جادهاي میباشد؛ بدین منظور با توجه به ابعاد محدوده مورد مطالعه از 01 شاخص تبیین کننده موضوع استفاده شده است.
جدول2: ماتریس وضع موجود معیارهاي حمل و نقل 13 استان کشور (به تصویر صفحه رجوع شود) (به تصویر صفحه رجوع شود) منبع: نگارندگان بر طبق آمارهاي سال 09 سازمان راهداري و حملو نقل جادهاي همان طور که در جدول بالا ملاحظه میشود استانهاي اصفهان بیش ترین سهم راههاي برون شهري، پایانههاي حمل بار، مقدار کالاهاي حمل شده، شرکتها و مؤسسات باري و تعداد مجتمعهاي خدماتی- رفاهی را به خود اختصاص داده است؛ با توجه به این که استان اصفهان بیش ترین صنایع زیربنایی (ذوب آهن و فولاد) را به خود اختصاص داده است، بدیهی است که در شاخصهاي مرتبط به کالا در سطح بالایی نسبت به سایر استانهاي کشور باشد .
5- تحلیل یافتهها در این بخش آمارهاي خام اولیه تحلیل شدهاند؛ در ابتدا شاخصها بر اساس روش مقایسهي دودویی تحلیل سلسله مراتبی( AHP) و با استفاده از تکنیک دلفی وزندهی شده و سپس با استفاده از مراحل مدل تاپسیس سطح بندي میزان توسعه استانها بر مبناي شاخصهاي حملونقل جادهاي انجام شده است .
6- جمعبندي و نتیجهگیري در پژوهش حاضر براي سطحبندي میزان توسعهي استانهاي کشور بر مبناي شاخصهاي بخش حملونقل جادهاي با توجه به ادبیات جهانی و محدودیتهاي آماري از 10 شاخص استفاده شده است.