چکیده:
جهت تعیین منشاء نهشته های رسوبی حوضه جغرافیائی دشت لاشک و مشخص نمودن میزان مشارکت هر یـک از سـازندها در تأمین رسوبات دشت ، نمونه هایی از خاک دشت به همراه نمونه های حاصل از حفاری گمانه های اکتشافی و بـار رسـوبی رودخانـه های چمر دره، کشکک و اروش مورد بررسی دقیق رسوب شناسی و سنگ شناسی قرار گرفت . آزمایش های کانی شناسـی انجـام گرفته بر روی رسوبات دشت و سنگ های حوضه آبخیز لاشک نشان دهنده همبستگی بالای کانی ها و عناصر موجود با واحدهای سیلتی و شیلی گروه شمشک می باشد. در این میان تمرکز عناصری مانند V, Ni, Mo, Cu Ag نسبت به نمونه های استاندارد کلارک بالاتر بوده، در مقابل مقدار عناصر As, Sb, Sr پایین می باشد. از بین عناصر اصلی خاک نیز اکسیدهای ,MgO, CaO MnO نسبت به حد استاندارد کلارک در مرتبه پایین قرار داشته ولی مقدار TiO2 آن ها بالاتر اسـت . بررسـی کـانی هـای رسـی موجود نشان دهنده فراوانی کانی های ایلیت -میکا، کائولینیت و کلریت می باشد. کانی های مونت موریلونیت ، پـولی گورسـکیت و نانترونیت نیز در برخی از نمونه ها به صورت فرعی وجود دارد. ترکیب PH قلیایی که اغلب ناشـی از بـالا بـودن مقـدار کربنـات می باشد، از جمله عوامل تشکیل کانی پولی گورسکیت در این رسوبات است .
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله با بررسی فراوانی و تمرکز عناصر تشکیل دهنده خاک، ضمن مقایسه با نمونه های استاندارد کلارک و انجمن کانی شناسی و تکنولوژی مواد کانادا (CANMET)، ترکیب شیمیایی واحدهای سنگی زیر حوضه های دشت مورد بررسی قرار گرفت تا ارتباط بین ترکیب شیمیایی خاک دشت و نهشته های رسوبی و سنگ منشاء بدست آید.
در ارتباط با منشاء نهشته های رسوبی دشت لاشک بایستی عنوان کرد، با وجود فراوانی آهک درشت دانه که بیشترین حجم بار رسوبی رودخانه ها را به خود اختصاص می دهد، به علت تحرک بالای کلسیم و منیزیم و شستشوی سطحی این عناصر که غالبا به صورت کاتیون در فاز کلوئیدی خاک وجود دارند، این قطعات بار اصلی رسوبات نهشته شده در دشت نبوده بلکه سیلت سنگ ها و شیل ها به همراه ماسه سنگ های گروه شمشک که بخش زیادی از سطح حوضه را به خود اختصاص داده اند، مهم ترین نقش را در تأمین عناصر خاک ایفا می کنند .
این نسبت در اندازه گیری های بار کف رودخانه های منتهی به دشت کاملا مشخص است ، اما بررسی های انجام گرفته در مورد رسوبات منتهی به دشت و نمونه های مربوط به عمق های مختلف دشت نشان می دهد، با کوچک شدن اندازه متوسط دانه ها، از فراوانی قطعات آهکی کاسته شده ودر عوض نسبت قطعات ماسه سنگی و سیلت سنگی بیشتر می شود."