چکیده:
یکی از راه های مفید در تأمین آب مورد نیاز بخش های مختلف ، بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک و مقابله با بحران خشک سالی، کمک به افزایش ذخایر آب زیرزمینی است . احداث سدهای زیرزمینی و استفاده از آب های سطحی هدر رونده به منظور تغذیه مصنوعی از جمله راهکارهای مناسب جهت تأمین و توسعه منابع آبی میباشد. اولین و مهمترین مرحله در احداث یک سد زیرزمینی شناسایی مکان های مناسب برای احداث سد می باشد. این مرحله به دلیل این که سود یا زیان پروژه را در بطن خود دارد باید به طور دقیق انجام شود. در این تحقیق پس از بررسی پیشینه تحقیق و اصلاح برخی اطلاعات پایه همگام با پیمایش های صحرایی متعدد و با استفاده از تکنیک های GIS محل های مناسب برای این سازه مشخص شد. اما به علت این که عوامل بسیار زیادی در مکان یابی این سازه نقش دارند و همچنین میزان اهمیت آن ها با هم متفاوت است ، لذا به منظور تصمیم گیری بهتر در مورد اولویت بندی مکان های مشخص شده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. در نهایت از ٢٧ مکان مناسب مشخص شده در منطقه مورد مطالعه (دشت ملایر) در مرحله اولیه تنها ٩ منطقه برای اولویت بندی معرفی شدند که در قالب یک نقشه به ترتیب اولویت ارایه شده است .
خلاصه ماشینی:
"تعیین مناطق مناسب جهت احداث سد زیرزمینی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تحلیل سلسله مراتبی، مطالعه موردی : دشت ملایر در استان همدان رضا پیرمرادی دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران محمد نخعی دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه تربیت معلم تهران فریده اسدیان دکتری جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی) چکیده واژگان کلیدی : مقدمه با توجه به عدم توزیع یکنواخت بارندگی از نظر زمانی و مکانی در سطح کره زمین و اوضاع جوی و زمین ساختی مناطق خشک و نیمه خشک ساکنان این مناطق را به بهره برداری بیشتر از آب های زیرزمینی وا داشته و پایه های بسیاری از اجتماعات بشری بر آن استوار گشته است (٢٠٠٤ ,Best &Telmer ).
جدول ١ : ارقام بیلان آب زیرزمینی دشت ملایر در سال آبی ٨٤-٨٥ تغذیه بر حسب میلیون مترمکعب تخلیه بر حسب میلیون مترمکعب آب نفوذ نفوذ از آب نفوذ از جریان برداشت از جریان تغییرات برگشتی مستقیم جریانات برگشتی تغذیه ورودی جمع سفره خروجی جمع حجم شرب و بارندگی سطحی زراعی مصنوعی زیرزمینی (چاهها) زیرزمینی مخزن صنعت -25,00 187,86 25,56 162,30 162,86 50,08 15,00 0,00 33,08 35,4 29,26 منبع : (سازمان آب منطقه ای همدان ) شکل ١ : مدل رقومی ارتفاعی(DEM) محدوده مورد مطالعه روش انجام تحقیق به عنوان اولین گام در مکان یابی سدهای زیرزمینی بایستی یک بانک اطلاعاتی در اختیار باشد.
دلیل دیگر نیز سرعت بالای جریان آب در این مناطق و پیشیگرفتن فرسایش نسبت به رسوبگذاری و نفوذ آب در بستر رودخانه می باشد، با توجه به بررسی های انجام شده حداکثر شیب جهت احداث سد زیرزمینی بین ٥ تا ٦ درصد میباشد (سلامی، ١٣٨٣) (شکل ٦، بیانگر شیب عمومی منطقه می باشد)."