چکیده:
شناخت اقلیم و پارامترهای مورد نیاز محصول های کشاورزی از مهمترین عوامل موثر در تولید است. با بررسی های هواشناسی کشاورزی می توان امکانات بالقوه را در مناطق مختلف مشخص و حداکثر بهره برداری را کرد. به علت توان های بالقوه دیم زارهای استان فارس، بررسی جامعی بر اساس آمار 20 ساله عناصر اقلیمی انجام گرفت. به این منظور با توجه به شرایط فنولوژیکی گندم و تطبیق آن با شرایط اقلیمی مورد نیاز در استان فارس به بررسی شاخص های موثر در کشت محصول پرداخته شده است. در نهایت با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) به پهنه بندی عناصر اقلیمی و همچنین وزن گذاری آن ها اقدام شد. سپس مناطق مناسب و نامناسب استان جهت کشت گندم دیم مشخص گردید. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این واقعیت می باشد که در بین عناصر اقلیمی عنصر بارش سالانه و نحوه توزیع آن در طول فصول رشد، همچنین درجه حرارت تراکمی مهمترین عامل در فرایند کشت گندم دیم است. عامل محدود کننده اصلی در منطقه مورد مطالعه کمبود بارش و نیازشدید آبی در اکثر ایستگاه ها در فصل بهار(مرحله پر شدن دانه) می باشد که نیازمند حداقل 1 الی 2 آبیاری تکمیلی می باشند. ولی بارش در فصل پاییز و زمستان محدودیتی را برای بیشتر مناطق استان ایجاد نمی کند. براساس نقشه های استخراج شده از سیستم اطلاعات جغرافیایی حدود 54/41 درصد از مساحت استان که در قسمت های غرب، شمال غرب، محدوده های از مرکز و جنوب غرب که شامل شهرهای کازرون، شیراز، زرقان و فیروزآباد می باشد، دارای استعداد بسیار مناسب، 88/15 درصد متوسط، 92/36 درصد با استعداد مناسب و 99/5 درصد فاقد استعداد لازم هستند که شامل مناطق شمال شرق و باریکه ای از شرق و محدوده هایی از جنوب استان فارس است و دربر می گیرد.
خلاصه ماشینی:
پهنه بندي اقليم -کشاورزي کشت گندم ديم با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي نمونه موردي: استان فارس يدا...
نتايج حاصل از اين پژوهش بيانگر اين واقعيت ميباشد که در بين عناصر اقليمي عنصر بارش سـالانه و نحـوه توزيع آن در طول فصول رشد، همچنين درجه حرارت تراکمي مهمترين عامل در فراينـد کشـت گندم ديم است .
بر اساس نقشه هاي استخراج شده از سيستم اطلاعات جغرافيايي حـدود ٤١/٥٤ درصد از مساحت استان که در قسمت هاي غرب ، شمال غرب ، محدوده هـاي از مرکـز و جنوب غرب که شامل شهرهاي کازرون ، شيراز، زرقـان و فيروزآبـاد مـيباشـد، داراي اسـتعداد بسيار مناسب ، ١٥/٨٨ درصد متوسط ، ٣٦/٩٢ درصد با استعداد مناسـب و ٥/٩٩ درصـد فاقـد استعداد لازم هستند که شامل مناطق شمال شرق و باريکه اي از شرق و محدوده هايي از جنـوب استان فارس است را در بر ميگيرد.
نتايج حاصل ازاين پژوهش نشان داده که عليرغم تامين حداقل بارش سالانه موردنيازعمليات ديم کارييعني٢٥٠ميليمتردرسطح منطقه ،ميزان و توزيع زمانيبارش وتحليل موازنه آبينشان ميدهدکه ميزان آب موردنيازعمليات ديم کاريدرسطح منطقه تامين نشده وبه جزءمرحله جوانه زدن که باآغازبارش درسطح استان مقارن است درسايرمراحل رويش وکل دوره رويش گياه باتنش آبيوکمبودرطوبت مواجه ميباشد.
نتايج نهايينشان دهنده اين واقعيت بوده که نقش هريک ازعناصراقليميبارش ودما،متناسب بامراحل مختلف رشد ودرمناطق مختلف استان متفاوت بوده است وازطريق انطباق لايه هايموثردرفرايندکشت گندم ديم درمحيط GIS امکان شناخت ميزان مطلوبيت مناطق جهت کشت گياه زراعي ارزشمند وجود خواهد داشت .
درمرحله بعدبرايتحليل داده ها،نرم افزارهايARC/VIEWوARC/GISبه عنوان سامانه اطلاعات جغرافياييجهت پهنه بنديو وزن دهيوبابهره گيريازروش AHPوکلاسه بنديلايه هايموثردرفرايندکشت گندم ديم استفاده شده است .