چکیده:
بیتردید فهم قرآن کریم و ارائهی مفاهیم و ابتکارات زبانی آن، کاری بس دشوار میباشد، از این رو احاطهی کامل به زبان قرآنی، از لوازم ضروری ترجمهی آن محسوب میشود. قرآن کریم از منظر ادبی متنی در نهایت فصاحت وبلاغت است ودر آن قالبها واسلوبهای زیبایی از جمله اسلوب ضمیر فصل وجود دارد با توجه به اهمیت ضمیر فصل وجایگاه آن در انتقال معنی، جستار حاضر در پی بررسی جنبهی معنا شناسی «ضمیر فصل» درترجمه حداد عادل و صفارزاده از قرآن کریم میپردازد. نگارنده در این مقاله ابتدا به تعریف ضمیر فصل پرداخته وسپس ترجمه های مترجمان از قرآن را در بوته نقد گذاشته و در ادامه، ترجمه پیشنهادی ذکر می شود. در فرآیند نقد و بررسی ترجمه های ضمیر فصل صفارزاده و حداد عادل، معلوم گشته است که مترجمان در ترجمه ضمایر فصل روشی یک نواخت ندارند؛ از جمله گاهی در موارد مشابه برگردان های متفاوت و سلیقهای داشته اند و گاه به سراغ ترجمه حرفی رفته، گذشته از این ها، برخی از ترجمه ها بیانگر مراد ضمیر فصل نبوده و حتی ترجمه نشده است. در پایان بسامد معادل های ضمیر فصل در ترجمه مترجمان، در قالب نمودار بصورت تطبیقی ارائه می شود.
خلاصه ماشینی:
"(ابن عاشور، ج ١١: ١٢٦) همان طوری که پیداست حداد عادل با قید تاکید «آری» ضمیر فصل «هو» را ترجمه کرده و صفارزاده برای ترجمه ضمیر معادلی ذکر ننموده است ، اما همین جمله را در آیه ١١١ سوره توبه به این صورت ترجمه کرده است ؛ «این است آن توفیق بزرگ » ترجمه پیشنهادی: «همانا این بشارت ، پیروزی بزرگی است » ١٤- ﴿لم.
(صافی، ١٤١٨، ج ١١: ٣٠٧) چنانچه ملاحظه میشود حداد عادل تاکید مستفاد از ضمیر فصل را کاملا نادیده گرفته و آیه را عاری از تاکید ترجمه کرده ، و صفارزاده ضمیر فصل را با عبارت «آن بیهمتا» ترجمه نموده که به نظر نگارنده معادل درستی بشمار نمیآید گرچه در نوع خود از نوآوری برخوردار است .
(دعاس حمیدان ، ١٤٢٥، ج ٢: ١٠٦) با این وجود حداد عادل تاکید را در ترجمه نادیده گرفته اما صفارزاده واژه «آن » را برای معادل ضمیر برگزیده است .
(ابن عاشور، ج ١٢: ١٢٠؛ دعاس حمیدان ، ١٤٢٥، ج ٢: ١٠٦) دو مترجم ضمیر فصل را ترجمه کرده با این تفاوت که حداد عادل از واژه آری ، بهره گرفته و صفارزاده از آن استفاده نموده است .
(ابن عاشور، ج ١٧: ٢٢٤) با نظر به ترجمه های مورد بررسی در مییابیم که حداد عادل به حصر موجود در مفهوم آیه توجه نکرده و آیه را بدون تاکید ترجمه نموده در حالیکه صفارزاده با آوردن لفظ «آن » ضمیر فصل را در ترجمه آیه مدنظر قرار داده است ."