چکیده:
سرمایه اجتماعی که با کارکرد خود تعریف میشود و اعتماد مهم ترین مساله در آن است ، با استفاده از نهادها میتواند افزایش یابد. در این میان، نهادهایی که توانایی ایجاد هویت های مشترک را دارند، دارای اهمیت بسیار هستند. از جمله این نهادها، نهادهای آموزشی به ویژه نهادهای آموزش عالی هستند. دانشگاه آزاد اسلامی، به عنوان یک نهاد آموزشی، پژوهشی و پرورشی، که بیش از سه دهه در ایران فعال است ، از جمله نهادهایی است که میتواند سرمایه اجتماعی را افزایش دهد. از سوی دیگر در روند توسعه ، کشورها، از نظم سنتی به نظم مدرن گذار میکنند و به این واسطه انسجام ملی آنها دچار چالش میشود، ایران نیز به عنوان کشوری در حال گذار و با تعداد اقوام زیاد، دچار این مشکل است . لذا هدف اصلی این پژوهش آن است که دریابد آیا توسعه سرمایه اجتماعی توسط نهاد دانشگاه آزاد اسلامی میتوان موجب افزایش انسجام ملی در ایران شود. روش انجام این پژوهش ، تحلیلی - توصیفی و پیمایشی است و نتیجه کلی آن این است که این نهاد توانسته با توسعه سرمایه اجتماعی موجب افزایش انسجام ملی در ایران بین سالهای ١٣٨٠ تا ١٣٩٣ شود.
خلاصه ماشینی:
"جهان بینی دینی اصولا هنجـاری اسـت کـه بـرای مؤمنـان محیطی آکنده از امنیت ایجاد می کند و دین یکی از ابزارهای سازمان دهنده اعتمـاد اسـت » (کسل ، ١٣٨٣: ٤١٥) کنش های ارتباطی - هنجاری دینی در دانشگاه آزاد اسلامی در امـوری که توسط معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی به انجام مـی رسـد قابـل مشـاهده اسـت و دانشگاه آزاد اسلامی با ترویج ارزش های دینی نه تنها باعث تقویـت سـرمایه اجتمـاعی درون خود شده است ، بلکه با ایجاد هویت دینی مشترک از آنجا که اعضای آن در سطح کل کشـور پراکنده هستند، توانسته همبستگی اجتماعی را نیز تقویت نماید.
به علاوه دانشگاه آزاد اسلامی در عنصر عمل متقابـل نهادی که از عناصر سرمایه اجتماعی به شمار میرود، از طریق ایجاد ارتباطـات تعـاملی در قالب شبکه ها و نهادها بر اساس هنجارها و ارزش های مشترک در سطح ملـی ، بـه افـزایش وابستگی متقابل و همبستگی میان شهروندان ایرانی از اقوام مختلف و مذاهب رسـمی، اثـر گذارده که این مورد نیز از اجزای اصلی انسجام ملی به شـمار مـی رود.
در کـل یافتـه هـای پژوهش نشان میدهد که اگر دانشگاه آزاد اسـلامی تمایـل دارد بـه نقـش خـود در زمینـه افزایش سرمایه اجتماعی ادامه دهد و از طریق آن انسجام ملی را در ایـران تقویـت نمایـد، نیازمند به کارگیری این پیشنهادها است : ١- دانشگاه آزاد اسلامی باید برای تقویت گسترش ارزش های اسلامی که هویت مشترک به وجود میآورند و حس اعتماد را میان دانشجویان ، استادان و کارمندان تقویت مینماند، تلاش کند."