چکیده:
بررسی تاثیرات خستگی فکری بر زمان و صحت انجام کار تکراری با استفاده از یک مدل شبیهسازی شده در معماری شناختی ACT-R (Adaptive Control of Thought-Rational). از آنجا که در تحقیقات پیشین، اثر خستگی بر فعالیتهای پرتکرار با سیکل کوتاه و در زمان طولانی در نظر گرفته نشده است، نمونهای از کار فکری یکنواخت و تکراری در محیط نرمافزاری معماری شناختی ACT-R مدل شد. روش: در یک بار اجرای این مدل، میانگین زمان پاسخ برای هر سیکل از تقسیم زمان کل پاسخ بر تعداد تکرارها و نرخ کلی خطا نیز از تقسیم تعداد پاسخهای نادرست بر تعداد تکرارها، پس از حذف تکرارهای فاز یادگیری، به دست میآید. سپس با بررسی آثار خستگی بر ACT-R، ضریب افزاینده در مدل شبیهسازی شده تعریف و اضافه شد. این ضریب برای تعریف میزان تمرکز فکری به کار میرود و چون با کاهش آن، زمان پاسخ و نرخ خطا افزایش مییابد ضریب افزاینده نامیده میشود. با اجرای این مدل برای افراد داوطلب، دادههای واقعی جمعآوری و با استفاده از روش آماری ANOVA (Analysis of Variance) با خروجیهای مدل مقایسه شد. پس از صحهگذاری مدل، تاثیر ضرایب افزاینده بر زمان پاسخ و نرخ خطا تحلیل شد. یافتهها: با آزمون F در سطح درصد 5 = α ثابت شد که بین دادههای مجازی و دادههای واقعی تفاوت معناداری وجود ندارد و مدل ارائه شده معتبر است. سپس مدل برای سیکل سه ثانیه با تعداد تکرارهای مختلف و در دفعات متعدد اجرا شد که با مد نظر قراردادن عامل خستگی فکری، افزایش در میانگین زمان پاسخ تا 5/0 ثانیه برای هر سیکل و افزایش در میانگین نرخ خطا تا 12 درصد به دست آمد. نتیجهگیری: پس از هزار سیکل، میانگین زمان پاسخ برای هر سیکل به طور تقریبی به میزان 43/0 ثانیه و میانگین نرخ خطا به اندازهی 8 درصد افزایش مییابد که شاهدی است بر اثر منفی خستگی فکری. این اثر را میتوان با راهکارهایی مانند استراحت به موقع کنترل کرد و کاهش داد.
خلاصه ماشینی:
"Keywords: Mental fatigue, Response-time, Error-rate, ACT-R cognitive architecture.
او مدل مربوط به فعالیت جستوجوی حافظهی استرنبرگ (19) را در نظر گرفته و آثار خستگی را با تغییرات گسستهی پارامترهای ACT-R برای دو خروجی زمان پاسخ و نرخ خطا تحلیل کرده است.
با توجه به اینکه در تحقیقات قبلی، شبیهسازی فعالیتهای پر تکرار با سیکل کوتاه و در زمان طولانی مد نظر قرار نگرفته و اثر خستگی بر آنها بررسی نشده است، در این تحقیق، یک نمونه از چنین فعالیتهایی با معماری شناختی ACT-R مدل شده است.
روش روش این پژوهش شامل مراحل متوالی زیر است: o تعیین زمان پاسخ و نرخ خطا با استفاده از معماری شناختی ACT-R؛ o بررسی تأثیر خستگی فکری در ACT-R؛ o اعمال تغییرات در مدل ACT-R، به منظور تأثیر دادن عامل خستگی؛ o ارائهی مدل شبیهسازی شده و اجرای آن؛ o انجام آزمایش مربوط به مدل روی افراد مختلف؛ o مقایسه و نتیجهگیری.
همان طور که در نمودارهای 1 و 2 مشخص است، آثار خستگی باعث افزایش زمان پاسخ و نرخ خطا در تکرارهای زیاد میشود و بدون در نظر گرفتن خستگی، این مقادیر با افزایش تکرارها به صفر میل میکنند که این امر در آزمون واقعی ناممکن است.
کوتاه سخن اینکه، در این پژوهش تأثیر خستگی بر دو متغیر زمان پاسخ و نرخ خطا روی کارهای فکری تکراری با سیکل کوتاه بررسی و با استفاده از معماری شناختی ACT-R این نوع فعالیت مدلسازی و برنامهنویسی شد و خروجیها در دو حالت و با در نظر گرفتن اثر خستگی و نادیده گرفتن آن تحلیل شدند."