چکیده:
در این مطالعه، ادبیات داستانی منتشرشده در دورۀ تاریخی انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی به شیوۀ تحلیل انتقادی گفتمان نقد میشود. هدف آن بود تا با اتخاذ رویکردی گفتمانی در نقد ادبی، متون منتشرشده از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی بررسی شود و مؤلفههای فرهنگ مقاومت در این متون در سه حوزۀ اقتصادی، اجتماعی ـ فرهنگی، و سیاسی شناسایی و برجسته شود. دادههای این مطالعه در قالب «متون»، یعنی شکل نوشتاری کاربرد زبان، تعین یافتهاند و این متون به دو دستۀ کلی تقسیم میشوند: 1. متونی که شرایط اقتصادی، سیاسی، و اجتماعی ـ فرهنگی را توصیف و تحلیل میکنند؛ و 2. متونی که در حوزۀ ادبیات داستانی و در دورۀ زمانی بررسیشده تولید شدهاند. از این دادهها، بر اساس اصل اشباع نظری نمونهگیری هدفمند صورت گرفت و به شیوۀ تحلیل متن کلاسیک و ژرفانگر تحلیل شدند. نقد ادبی این متون با رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان نشان میدهد که در این دورۀ تاریخی چون گفتمان رسمی در سه حوزۀ اقتصادی، اجتماعی ـ فرهنگی، و سیاسی متأثر از تغییراتی که حکومت در شرایط اجتماعی ایجاد کرد حول دالهای مرکزیای سامان یافته است، در این مطالعه از آنها با عناوین 1. حمایت از الگوی اقتصادی سرمایهداری، 2. حمایت از الگوی اجتماعی ـ فرهنگی مدرن، و 3. حمایت از الگوی سیاسی پادشاهی یاد میشود. متون ادبی تولیدشده در این دوران نیز در نسبت با این گفتمان رسمی، حول دالهای مرکزی 1. مخالفت با شیوۀ تولید سرمایهداری، 2. مخالفت با ترویج مظاهر فرهنگ غرب، و 3. مخالفت با الگوی سیاسی نظام پادشاهی و ظلم و ستم حاکم بر افراد شکل گرفتهاند.
خلاصه ماشینی:
"در جدول ذیل فهرست کتاب هایی که تحلیل شده اند، آمده است : ردیف نام کتاب نام نویسنده سال ردیف نام کتاب نام نویسنده سال 1 من در تهرانم ابراهیم رهبر 1352 20 آبشوران علی اشرف درویشیان 1354 2 اسرار گنج درهجنی ابراهیم گلستان 1353 21 فصل نان علی اشرف درویشیان 1357 3 همسایه ها احمد محمود 1353 22 تاتار خندان غلامحسین ساعدی 1353 4 قصه های شهرخوشبختی اسلام کاظمیه 1355 23 دندیل غلامحسین ساعدی 1345 5 قصه های پاییزی اصغر الهی 1357 24 عزاداران بیل غلامحسین ساعدی 1343 6 مادرم بی بی جان اصغر الهی 1357 25 واهمه های بی نام و نشان غلامحسین ساعدی 1346 7 دهکده پرملال امین فقیری 1347 26 اسیر خاک فریدون تنکابنی 1341 8 سنگر وقمقمه های خالی بهرام صادقی 1348 28 یادداشت های شهر شلوغ فریدون تنکابنی 1348 9 شب یک شب دو بهمن فرسی 1353 29 شورآباد محمدعلی جمالزاده 1341 10 شریف جانشریف جان تقی مدرسی 1344 30 لایه های بیابانی محمود دولت آبادی 1357 11 مدیر مدرسه جلالآل احمد 1337 31 عقیل عقیل محمود دولت آبادی 1353 12 نفرین زمین جلالآل احمد 1346 32 گاوارهبان محمود دولت آبادی 1350 13 چشم های من خسته جمالمیرصادقی 1345 33 مردو با شبیرو محمود دولت آبادی 1352 14 آلامان سیدحسین میرکاظمی 1353 34 با بچه های ده خودمان منصور یاقوتی 1353 15 سووشون سیمین دانشور 1348 35 چراغی بر فراز مادیان کوه منصور یاقوتی 1355 16 تنگسیر صادقچوبک 1342 36 گل خاص منصور یاقوتی 1353 17 سنگ صبور صادقچوبک 1345 37 دهقانان منصور یاقوتی 1357 18 ماهی سیاهکوچولو صمد بهرنگی 1347 38 شب هول هرمز شهدادی 1357 19 راه رفتن رویریل فریدونتنکابنی 1356 انتخاب این کتاب ها به عنوان نمونة تحقیق با توجه به ارزیـابی ای اسـت کـه منتقـدان ادبی ـ به ویژه حسن میرعابدینی در صد سال داستاننویسی ـ از نویسندگان آن ها در جایگـاه نویسندة منتقد یا معترض داشته اند و فرایند دست یابی به یافته ها فرایندی رفت و برگشتی و دیالکتیک بوده است ."