چکیده:
دستگاه واژگانی بهمنزلة ابزار اولیة ساخت شعر وسیلهای است برای بیان اندیشههای شاعر و بررسی و تحلیل "عنوانهای شعری" که یکی از بخشهای دستگاه واژگانی محسوب میشوند، میتواند راهی برای تحلیل ساختهای زیباییشناسی شعر شاعران باشد. ازسوی دیگر، عنوانها معمولا گزیدهترین و مهمترین واژگان ذهنی هر شاعرند. ازاینرو، ازطریق بررسی عنوانها میتوان به دستگاه فکری شاعر نیز نزدیک شد. این جستار نگاهی است آماری بهعنوانهای شعری کتاب آیینهای برای صداها از محمدرضا شفیعیکدکنی (م. سرشک) که تلاش میکند عنوانها را از جهات مختلف واژگانی، زبانی و معنایی بررسی و تحلیل کند. هفت دفتر شعر حاضر در این کتاب بهصورت دقیق آمارگیری شد و روابط میان این عنوانها با اندیشة م. سرشک تحت بررسی قرار گرفت. همچنین با ارائة نمودارهایی مشخص شد که نقش عنوانهای شعری در دورههای مختلف در شعر م. سرشک تا چه اندازه بوده است. آنچه مسلم است م. سرشک بهخاطر آشنایی با زیروبم زبان فارسی از دایرة لغوی وسیعی برخوردار است. ازاینرو توانسته از عنوانهای شعرش استفادة چندجانبه کند و از تمام ظرفیت واژگانی و ادبی آن در خدمت شعر خود بهره ببرد.
Diction as a primary means of writing poetry is the poet’s medium to express his ideas. Analyzing the title of the poems as a part of diction can be a way to appreciating the aesthetic features of poetry. On the other hand، titles are usually the most important chosen words of the poet and، therefore، by studying the poet's titles one can understand the poet's thoughts. This research is a statistical analysis of the titles of The Mirror for Sounds by Mohammad Reza Shafiy Kadkany (M. Sereshk). It attempts to analyze the titles from different perspectives، namely lexically، linguistically and semantically. To this purpose، the seven chapters of this book were analyzed statistically and the relationship between the titles and the poet’s thoughts was investigated. In addition، in a diagram the significance of the role of the titles in different periods of the poet’s life was indicated. No doubt M. Sereshk had a wide repertoire of Persian words that he employed properly in his titles and، therefore، he has used his titles in their full literary and lexical capacity.
خلاصه ماشینی:
این کتاب دربرگیرنده هفت مجموعه شعر است که عبارت اند از: زمزمه ها، شبخوانی ، از زبان برگ ، در کوچه باغ های نشابور، مثل درخت در شب باران ، از بودن و سرودن ، و بوی جوی مولیان که اولین مجموعه آن با نام زمزمه ها درقالب غزل سروده شده و شش دفتر دیگر شامل اشعار نو نیمایی است که البته در دفتر مثل درخت در شب باران چهار غزل و شش رباعی نیز دیده می شود.
ساخت یک جزئی (واژه ای ): تعداد عنوان های یک جزئی در این مجموعه ١١مورد است که عبارت اند از: «آرزو» (٢ بار)، «زمزمه ها» (٦ بار)، «دیشب »، «پیغام » و «برکه » که ٢٣/٤٠ درصد از اشعار این مجموعه را شامل می شود.
ساخت جمله ای : از این گونه نیز ٤ مورد یافت شده است ؛ یعنی ٨/٥١ درصد عنوان اشعار ساختار جمله ای دارند که عبارت اند از: «تو مرو»، «مگذر از من »، «در بر رخم مبند» و «مپسند».
ساخت چهارجزئی : در این مجموعه ٣ عنوان چهارجزئی نیز دیده می شود که عبارت اند از: «با سبزنای گندم چنگیز»، «وجود حاضر و غایب » و «از محاکمه فضل اله حروفی » و ٩ درصد از کل عنوان ها را به خود اختصاص داده است .