چکیده:
مولانا جلالالدین و والت ویتمن را میتوان از بزرگترین و تأثیرگذارترین شاعران جهان به شمار آورد. نیکلسون، مولانا را بزرگترین شاعر عارف دوران معرفی میکند و سازمان ملل سال 2007م را به نام مولوی نامگذاری میکند. والت ویتمن نیز گرایشی عارفانه داشت و پدر شعر نو آمریکا لقب گرفته است و در کنار امرسون و تورو، ستون سوم تثلیث جنبش «تعالیگرایی ادبی» را شکل میدهد. با وجود تفاوتهای زبانی، فرهنگی، زمانی و مکانی، هر دو شاعر زبان و نطق را برای بیان مفاهیم متعالی و معنوی ناتوان میبیند و ناگزیر مخاطب را به سکوت و خموشی دعوت میکنند. بدون شک، دو شاعر در بنمایۀ «سکوت» تفاوتهایی نیز با هم دارند که ریشه در فرهنگ و زبان آنها دارد. مولانا بیپروا به نفی زبان پرداخته تا جایی که تعدادی از غزلیات وی به خموشی ختم میشوند. ویتمن نیز جستهوگریخته از خموشی دم میزند، اما «خموشی» وی نه در کلام، بلکه در دعوت برای یکیشدن با طبیعت است. نگارندگان این مقاله برآنند تا با استفاده از نظریۀ «تشابهات بدون ارتباطات» و «قرابت معنوی» فرهنگها در قلمرو ادبیات تطبیقی به بررسی بنمایۀ سکوت و خموشی در اشعار این دو شاعر بپردازند.
خلاصه ماشینی:
نقطة اوج اين عشق را در تخلص دوم (خموش) مي توان يافت که رومي را وادار به سکوت کرده تا مبادا راز بين او و معشوق برملا شود؛ همچنين سکوت وي را مي توان نشانة تلاش او براي بيان غير مستقيم باور عارفانه اي دانست که در آن سخن گفتن نوعي ابراز وجود است ؛ حال آنکه عاشق با يکي انگاشتن خويش با شاهد بي پروايش ، وجود حقيقي را در معشوق جست وجو مي کند.
دو خصوصيت نمادگرايي و تعليق حاصل از سکوت در غزلهاي مولانا را مي توان ابزاري دانست براي تبديل غزل مولانا به متني فعال که طراوت و تازگي خود را نه تنها از دست نداده، بلکه معجزهوار با گذر زمان به طراوت آن نيز اضافه مي شود، آنگونه که خليلي جهانتيغ مي گويد: متن فعال همين خصوصيت متون عرفاني را دارد و بقاي اين متون هم در ويژگي تأويل پذيري آن است .
از طرف ديگر، شعر ويتمن نيز از اين ويژگي مستثني نبوده و از حيث سکوت شعري داراي ويژگي هاي منحصربه فردي است .
Lewis: “Rumi- Past and Present, East and West is intended ,then, as a kind of Rumi bible, a manual for anyone interested in the life, poetry, teachings and influence of Jalal al-Din Rumi, who has been called the greatest mystic poet of mankind”(8-9).
“The beginning of comparative literature in the Iranian academy of Persian language and literature”.
Walt Whitman and the Persian Poets: A Study in Literature and Religion (Ibex Publishers).