چکیده:
درباره برپایی جشنهای متعدد در دربار عثمانی با اهداف گوناگون و از جمله برای نشان دادن قدرت و عظمت امپراتوری، اسناد، مدارک و گزارشهای بسیاری برجای مانده است. این جشنها که با مراسم و تشریفات بسیار و به مناسبتهای مختلف مانند ختنهسوران، تولد شاهزاده، ازدواجهای درباری و جز آنها برگزار میشد معمولا چندین روز به طول میانجامید و سلطان و صاحبمنصبان در کنار انبوهی از مردم عادی در این جشنها حضور مییافتند. در بین رفتارهای متنوع معمول در جشنهای دروه عثمانی، اجرای برخی آیینهای نمایشی موضوع قابل توجهی برای مطالعه است، از جمله اورتااوین و قرهگوز که هر دو از هنرهای نمایشی قدیمی قلمرو عثمانی بودند. این دو نمایش، معمولا محتوایی کمیک داشتند و شخصیتهای حاضر در آنها با گفتوگوهای طنزآمیز تماشاگران را به خنده وامیداشتند. در نوشتار حاضر با بررسی اسناد و مدارک به جا مانده از عصر عثمانی بهویژه اسناد تصویری و مینیاتورهای این دوره، از این دو آیین نمایشی عمده سنتی، وصف و شرحی انتقادی به دست داده شده است.
خلاصه ماشینی:
"در دوران متأخر امپراطوری عثمانی و نیز پس از اعلام جمهوری ترکیه توسط کمال مصطفی آتاتورک، اورتااویون هم چنان به عنوان یک گونه نمایشی مطرح بوده است ، اما از این دوران به بعد دیگر به عنوان نمایشی عامه پسند بیشتر در قهوه خانه ها و محافل جشن و مراسم شادی اجرا میشده است .
به عبارت دیگر روند غربگرایی شکل گرفته از زمان آتاتورک به بعد، دیگر سنت های نمایشی قدیمی را برنمیتافت و نمایش هایی مانند اورتااویون که در زمان متاخر عثمانی نیز از تئاتر غربی تاثیرپذیرفته بودند، در دوره جمهوری ترکیه به حاشیه رانده شده در میان عامه مردم به حیات خود ادامه دادند.
درواقع نوع نمایش اورتااویون و قراگوز از آن رو که اساس آنها بر بداهه گویی براساس موضوعی مشخص استوار است و از دیگر سو، از نظر شخصیت نیز پیشکار و کاوکلو، شباهت بسیاری به قراگوز و حاجیوات در نمایش عروسکی خیمه شب بازی دارند، تأثیر چشمگیر نمایش قراگوز در اورتااویون قابل درک و فهم است ﴿نک : ١٦٦ ,”The Turkish Folk Theatre“And, (.
نمایش عروسکی قره گوز صرفا برای سرگرمی و تفریح اجرا نمیشد و در رویکردی معنا و تفسیری دینی یا عرفانی نیز مییافت ؛ چراکه در اندیشه صوفیانه اسلامی، انسان فقط ۹۰ یک عروسک خیمه شب بازی بود که توسط خالق خود هدایت میشد.
از میان نمایش های مختلفی که در قلمرو عثمانی اجرا میشد، دو آیین نمایشی اورتااویون و قره گوز از اهمیت ویژه ایبرخوردار بوده اند."