چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مهارتهای زندگی و مشاوره گروهی به شیوه عقلانی ـ عاطفی ـ رفتاری بر خودپنداره تحصیلی، انگیزش پیشرفت و سلامت روان دانشآموزان ناموفق انجام شد. طرح پژوهش از نوع نیمهآزمایشی با پیشآزمون ـ پسآزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش تمامی دانشآموزان پسر سال دوم و سوم مقطع متوسطه شهر روانسر (874 نفر) بودند. یک مدرسه با روش نمونهگیری تصادفی از میان مدارس متوسطه انتخاب شد. سپس 45 دانشآموزان ناموفق بهعنوان نمونه انتخاب و بهصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند و به پرسشنامههای خودپنداره تحصیلی (دلاور، 1372)، انگیزش پیشرفت (هرمنس، 1970) و سیاههنشانگان 25 سوالی (نجاریان و داوودی، 1380) پاسخ دادند. سپس یکی از گروههای آزمایش به مدت 9جلسه 60 دقیقهای، دو بار در هفته آموزش مهارتهای زندگی و گروه دیگر به مدت 8 جلسه، 90ـ70 دقیقهای، یک بار در هفته مشاوره گروهی را تجربه کردند. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که خودپنداره تحصیلی، انگیزش پیشرفت و سلامت روان دانشآموزان پس از هر دو مداخله، بهبود و افزایش معناداری داشته است (0001/0=P) همچنین نتایج نشان داد که بین تاثیر مهارتهای زندگی و مشاوره گروهی تفاوت معناداری وجود ندارد. آموزش مهارتهای زندگی و مشاوره گروهی، رویکردهای موثر در زمینه کار با دانشآموزان ناموفق، تلقی میشوند.
خلاصه ماشینی:
انگیزش پیشرفت، خودپندارۀ تحصیلی، سلامت روان، مشاوره گروهی، مهارتهای زندگی The Effect of Life Skills Training and Group counseling via Emotional-Behavioral- Rational Therapy on Academic Self-Concept, Achievement Motivation and Mental Health of Underachievers firouzeh sepehrian azar.
بهطور کلی آموزش مهارتهای زندگی بر بهبود کیفیت زندگی (محمدی1، 2011) و ابراز وجود (شهدایی، 1386؛ یادآوری، 1383)، عزتنفس و مسؤولیتپذیری دانشآموزان (ورنوسفادرانی2، 2014؛ اسماعیلینصب، ملکمحمدی، قیاثوند و بهرامی3، 2011؛ وردی، 1383) مؤثر است و نیز موجب کاهش علایم افسردگی (امیری برمکوهی، 1388)، کمرویی و خشم دانشآموزان (مهرورز و حاتمی، 1389)، ارتقای سطح بهداشت روان و پیشگیری اولیه از خودکشی در زنان (خدیوی، معزی، شاکری و برجیان، 1384) و کاهش واکنشهای هیجان نوجوانان (حاجامینی، اجلی، فتحیآشتیانی، عبادی، دیبایی و دلخوش، 1387) میشود.
پژوهشهای متعدد نشان داده است که مشاورۀ گروهی با رویکرد عقلانی ـ عاطفی ـ رفتاری9 در افزایش سازگاری عمومی، عاطفی، اجتماعی و آموزشی دانشآموزان دختر (ناهیدپور، 1382)، بهبود و افزایش خودپنداره و کاهش افت تحصیلی دانشجویان (پوربختیار و گلمحمدیان، 1390)، کاهش افسردگی دانشآموزان (علیلو و همکاران، 1389)، افزایش سلامت عمومی و تغییر سبکهای ابراز هیجان (زارع و شفیعآبادی، 1386)، افزایش عزتنفس دانشآموزان (استادان، سودانی و مهرابیزاده هنرمند، 1388؛ ولیزاده و امامیپور، 1386)، کاهش اضطراب امتحان دانشآموزان (شاهنده و صفرزاده، 1389)، سلامت روان زنان نابارور (منوچهری، زندیپور، پورشهریاری و میردامادی، 1385) و بهبود سلامت روان والدین کودکان استثنایی (متین، یوسفیلویه، افروز و دژکام10، 2012) مؤثر بوده است.
لذا این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی و مشاورۀ گروهی به شیوۀ عقلانی ـ عاطفی ـ رفتاری بر خودپندارۀ تحصیلی، انگیزۀ پیشرفت و سلامت روان دانشآموزان ناموفق طرحریزی شد و برای دست یافتن به این هدف، شش فرضیۀ زیر تدوین گردید و مورد آزمون قرار گرفت.