چکیده:
در ادبیات معاصر ایران نام ملک الشعرای بهار همواره یادآور مبارزه های سیاسی و انتقادهای اجتماعی است . او با شعر استوار خـود در دوران اسـتبداد به نبرد با پلیدی ها رفت و در این راه بـه همـراه مبـارزان دیگـر، آزار فـراوان دید. از همین روی شناساندن این شاعر بزرگ به نـسل هـای بعـد از او نـوعی وظیفة اجتماعی به شمار می رود. یکی از زمینه هـای مناسـب نکوداشـت بهـار انتخـاب اشـعار و آثـار او در کتـاب هـای درسـی و معرفـی زمانـة او در ایـن کتاب ها به دانش آموزان است . در کتاب فارسی دوم راهنمـایی و دورة پـیش دانـشگاهی بخـش هـایی از قصیدة دماوندیة بهار انتخـاب شـده و بـه عنـوان نمونـه ای از شـعر سیاسـی و اجتماعی دوران حیات شاعر به دانش آموزان تدریس مـی شـود. در انتخـاب این قصیده اشکالات و سهوهایی وجود دارد که نمـی تـوان آنهـا را سرسـری گرفت و از کنارشان گذشت . خصوصا این که تبـدیل یـک اسـم بـه ضـمیر بدون استناد به دیوان های پیراسته باعث سـردرگمی دبیـران و دانـش آمـوزان شده و معلوم نیست که بر اساس این تصرف ، معنا و مفهوم بیت بهار چیست . در این تحقیق ضمن مروری بر شعر بهار و توه به شهرآشـوب سـرایی او و نیز دت در بیزاری خاصی کـه او از پایتخـت و برخـی اهـالی آن داشـته ، بـر تصحیح سهوهای مندرج در کتاب درسی دورة پیش دانشگاهی اشـاره شـده و موضوع ، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است .
خلاصه ماشینی:
در اين تحقيق ضمن مروري بر شعر بهار و توه به شهرآشـوب سـرايي او و نيز دت در بيزاري خاصي کـه او از پايتخـت و برخـي اهـالي آن داشـته ، بـر تصحيح سهوهاي مندرج در کتاب درسي دورة پيش دانشگاهي اشـاره شـده و موضوع ، مورد نقد و بررسي قرار گرفته است .
اگر قوت ادبي ايـن شـعر را دليـل اين تکرار ندانيم بي گمان ضعف هماهنگي بين گروه هاي مؤلف کتاب هـاي درسـي وزارت آموزش و پرورش از عواملي است که باعث شده تا دانش آموز در مقطع راهنمايي و پيش دانشگاهي يک اثر تکراري از استاد بهار را تجربه کنـد.
که به کوشش برادر استاد بهـار چـاپ شـده و بـه ظـاهر منبع مورد استفادة مؤلفان کتاب فارسي عمومي ۱و۲ دورة پيش دانشگاهي اسـت نبايـد در ضبط ابيات چندان اختلافي با ديوان ويراستة مهرداد بهار داشته باشد.
همين بيت در گزينش مختصري کـه از قـصيدة دماونديـه در کتـاب فارسـي سال دوم راهنمايي صورت گرفته بر اساس ديوان ويراستة مهرداد بهار انتخاب شده است (سميعي و ديگران ، ۵۳:۱۳۶۸) به ديگر سخن ، دانش آموز در دورة راهنمايي صـورتي از بيـت را فرا مي گيرد و در دورة پيش دانشگاهي صورتي ديگر را مي آمـوزد، او بـا يـک بـام و دو هوا رو به روست .
(بهـار، ۳۵۶:۱۳۴۴و۳۵۷:۱۳۶۸) مصراع اول بيت بيست و پنجم (برکش ز سر اين سپيد معجر/بنشين به يکي کبود اورنـد) در کتـاب فارسي پيش دانشگاهي ، «از سر بکش آن سپيد معجـر»(۶) آمـده اسـت کـه بـاز هـم در اساس ، اختلافي از لحاظ معنايي با گزينش نهايي ديوان بهار ندارد الا اين که صفت اشارة «اين » نزديکي شاعر به کوه را بهتر نشان مي دهد.