چکیده:
از روزگار کهن، اعتقاد به ظهور مصلح، اصلی اساسی بوده است. بسیاری از پیامبران پیشین، آمدن دیگری را وعده میدادهاند. همچنین در سرتاسر بشارتها و اشارتهای پیشینیان، همواره سخنانی درباره "موعودآخرین" و "منجی آخرالزمان" با عناوینی همچون کالکی، بودای پنجم، سوشیانس، مسیحا، پسر انسان و...، وجود دارد. البته گونههای مختلفی از اعتقاد به مصلح آخرین در ادیان دیده میشود. در یک جا، نجات بخش صرفا یک مصلح اجتماعی است و در گونه دیگر فقط در صدد رستگاری معنوی افراد بشر است و در حالت سوم هر دو رسالت را به عهده میگیرد. از طرف دیگر موعود آخرین گاهی قوم گرا و گاهی در صد نجات تمام جهانیان است. هدف اصلی این پژوهش بررسی دیدگاههای ادیان بزرگ قبل از اسلام از جمله آئینهای زرتشتی، یهودیت، مسیحیت، هندو و بودائی در باب منجی موعود است. در این مقاله با استفاده از روش اسنادی و تحلیل محتوا و رجوع به کتب مقدس و منابع غالبا درجه اول، پس از مروری مختصر به برخی از بشارتهای گذشتگان و سخنان پیامبران الهی به تحلیل و گونه شناسی اندیشه موعود در این ادیان پرداخته شده است و ماحصل اینکه هر چند تعابیر و گونههای منجی باوری در ادیان مذکور متفاوت است لیکن یک نقطه اشتراک مهم در همه ادیان بزرگ وجود دارد و آن چیزی جز ایمان و امید به ظهور منجی آخرالزمان نیست
خلاصه ماشینی:
"3- "به خداوند پناه بر راهش را نگاه دار که تو را به وراثت زمین بلند خواهد کرد و در وقت منقطعشدن شریران این جلال خواهد داد (قاموس کتاب مقدس، ماده پسر: 218)؛ و اینک قسمتهایی از متن اناجیل و سایر کتب مقدس عهد جدید: 1 - در انجیل متی، نویدهایی مبنی بر ظهور منجی آخرالزمان آمدهاست، از آن جمله: - "پس اگر شما را گویند اینک در صحرا است بیرون مروید، یا آنکه در خلوت است باور مکنید.
در یک دست وشینو (نجات دهنده) شمشیری بمانند ستاره دنبالهدار و در دست دیگر انگشتری درخشنده دارد، هنگام ظهور وی خورشید و ماه تاریک میشوند و زمین خواهد لرزید» 2- بشارت ظهور منجی آخرالزمان در کتاب اوپانیشادها: در کتاب «اوپانیشادها» که یکی از کتب معتبر و از منابع هندوها به شمار میرود، بشارت ظهور منجی موعود چنین آمده است: «این مظهر ویشنو (مظهر دهم) در انقضای کلی یا عصر آهن، سوار بر اسب سفیدی، در حالی که شمشیر برهنه درخشانی به صورت ستاره دنباله دار در دست دارد ظاهر میشود و شریران را تماما هلاک میسازد، و خلقت را از نو تجدید و پاکی را رجعت خواهد داد...
قابل ذکر است که عیسی ناصری در چهره اول اندیشه موعود در مسیحیت بیشتر در هیئت نجات بخشی شخصی و معنوی ظاهر میشود اما در چهره دوم یعنی رجعت مسیح به عنوان داور جهان در غالب نجات بخشی جمعی ظهور مینماید و در این حالت کارکرد او آشکارا جهان شمول و فراگیر خواهد بود (موحدیان عطار،1388 :234)."