چکیده:
خشکسالی یکی از پدیدههای خزنده محیطی است که ویژگی موقت همه نواحی اقلیمی دنیاست. این
پدیده» ازجمله مخاطرات محیطی است که پیوند جدایی ناپذیری از تغبیرات اقلیمی دارد که ویژگیهای آن
از قبیل شدت, مدت» دوره تناوب و ... از محلی به محل دیگر متفاوت است. پژوهش حاضر به تحلیل
شرایط بارشی استان گیلان, بررسی ویژگیهای خشکسالی استان » پهنه بندی خشکسالیهای فراگیر و در
نهایت تعیین مناطق با ذات مشابه برای وقوع خشکسالی با استفاده از تحلیل خوشه ای-فاصله ای پرداخته
است. برای انجام پژوهش از روشهای مختلف آماری از جمله شاخص ناهنجاری بارش(7۸»
روشهای آماری ناپارامتریک و روش تحلیل خوشه ای-فاصله ای استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد
که با آزمودن روشهای مختلف برای تعیین تعداد خوشههاء بهترین روش» روش وارد" و برای تعیین فاصله
بین طبقات نیز از میان روشهای رایج» روش فاصله اقلیدسی مناسبترین روش است. در نهایت تعداد
خوشه با درصد تشابه قابل قبول در مورد مناطق همخشکسالی در استان گیلان شناسایی گردید: خوشه اول»
بیشتر بهصورت لکههایی است در مناطق مرکزی و تا حدودی در بخش شمالی؛ خوشه دوم -
گستردهترین خوشه همخشکسالی در استان گیلان- در قسمتهای مرکزی و شمالی استان؛ خوشه
سوم در قسمت جنوب و جنوب غرب استان و خوشه چهارم بهصورت یک محدوده مجزا در گوشه
شرقی استان قرار گرفته است. با توجه به نتایج تحلیلها به لحاظ فراوانی وقوع خشکسالی به ترتیب خوشه
های دوم اول» چهارم و سوم در اولویت خطر وقوع خشکسالی قرار دارند.
The aim of present study Designated drought regions of Gilan using rainfall anomaly index And cluster - distance analysis. Results showed that by testing different methods to determine the number of clusters، the best method is the entering method and for determining the distance between the classes of common methods، the Euclidean distance method is most appropriate. Finally، 4 clusters with percent of acceptable similarity in the same drought areas in the province were identified. According to the results of analysis of the drought the second cluster، first، fourth and third priorities are in danger of drought.
خلاصه ماشینی:
"بیشترین درصد فراوانـی خشکسـالی هـای ضعیف با ٢٠ تا ٢٦ درصد فراوانی وقوع در مناطق مرکزی و گوشه شمال غربی استان در محدوده ایسـتگاههـای قلعه رودخان، رشت ، توتکابن ، خرجگیل ، شیرآباد و لیمیـر مشـاهده مـی گـردد.
پهنه بندی فراوانـی وقـوع خشکسـالی شـدید در استان حاکی از آن است که بیشترین درصد فراوانی وقوع در قسمت هایی از مناطق حاشیه ای اسـتان در شـرق و جنوب و شمال غرب در محدوده ایستگاههای ماشین خانه ، خرجگیل ، کسما، منجیل ، پارودبار، لاهیجان، شـلمان و کلچال با ١٢ تا ١٦ درصد فراوانی وقوع و کمترین آن در مناطق مرکزی در حوالی ایستگاههـای رشـت ، قلعـه رودخان، توتکابن و شیرآباد با ١ تا٤ درصد فراوانی وقوع می باشد.
از لحاظ فراوانی وقوع خشکسالی های خیلـی شدید این گونه می توان گفت که بیشترین درصد فراوانی وقوع در گوشه جنوبی استان در محدوده ایسـتگاههـای قلعه رودخان و گوورد با ١٧ تا ٢٠ درصد فراوانی وقوع و کمترین آن درحوالی ایسـتگاه ماشـین خانـه بـا ٦تـا٩ درصد در بلند مدت مشاهده می گردد.
در این سال، بیشترین شدت خشکسالی در گوشه جنوبی اسـتان در حـوالی ایسـتگاههـای منجیـل و توتکابن و همچنین در قسمت هایی از شمال استان در حوالی ایستگاههای انزلی و لیمیر مشاهده می گردد(شکل ١١).
پس از تحلیل خشکسالی های فراگیر در دوره مورد مطالعه (١٣٨٩-١٣٦٠) اقـدام بـه تحلیـل خوشـه ای ضرایب خشکسالی جهت تعیین مناطق با ذات مشابه برای وقوع خشکسالی در گستره استان گیلان گردید."