چکیده:
مخروط افکنه دامغان، واقع در شمال شهرستان دامغان، با توجه بـه اسـتقرار در ناحیـه بـا اقلـیم خشـک و همچنین به سبب بهره برداری های نادرست از توانهای محیطی در چند دهه اخیر دچار مخـاطره افـزایش شوری خاک شده است . در این تحقیق با هدف روندیابی تغییرات زمانی و مکانی افزایش شوری خاک و با استفاده از دادههای سنجش از دوری و همچنین دادههای پیمایشی از یژگی های کمـی و کیفـی آبهـای زیرزمینی تهیه شده توسط سازمان آب منطقه ای شهرستان، مبادرت به تعیین متغییرهای(فاکتورها) تأثیرگـذار بر روند افزایش شوری خاک گردیده است . در این راستا ابتدا عامل میزان شوری و روند زمانی افـزایش آن از طریق پردازش دادههای ماهوارهای از دو سنجنده +ETM وTM آشکارسازی و استخراج شـد. یافتـه هـا روشن ساخت تعداد پیکسل های معرف شوری طی بازه زمـانی مـورد بررسـی (٢٠١١-٢٠٠٣) بـه میـزان ٥٧.٦درصد افزایش یافته است . سپس نوع ارتباط پدیده شوریزایی بامتغییرهـای پوشـش گیـاهی ، سـطح آبهای زیرزمینی و هدایت الکتریکی آب، مورد ارزیابی و تحلیل (تحلیل شبکه )قرار گرفت . به همین منظور جهت سنجش میزان همبستگی بین شاخص شوری خاک و متغییرهای اثر گذار، هریک به طـور جداگانـه مورد تحلیل همبستگی قرار گرفت . در این بین تغییرات سطح آبهای زیرزمینی بیشترین میزان همبسـتگی را با شاخص شوری خاک مشخص نمود. در انتها نیز پهنه های متـأثر از هریـک از عوامـل اثرگـذار مـورد ارزیابی و تحلیل فضایی قرار گرفته ، مشخص گردید که در افزایش فضایی (مساحت ) روند افزایشی شوری خاک، عامل سطح آبهای زیرزمینی ، نقش محوری داشته است .
خلاصه ماشینی:
"Brown Metternicht Akhtar Abbas Abdelfattah Mougenot Zinck Verma Csillag Rao Epema Everitt Mulders Bouaziz Abd El Kader Fernandez Metternicht منطقه مورد مطالعه محدوده مورد مطالعه مشتمل برواحد مرفولوژیکی دشت و مخروطه افکنه دامغـان اسـت ؛ کـه در ایـن تحقیـق اصطلاحا «مخروطافکنه دامغان» نامیده می شود.
سپس جهت استخراج عوامل موثر در افزایش شوری و تبیین میزان همبستگی آن در ارتباط با عـواملی هماننـد تغییـرات سطح زیر کشت (مستخرج از شاخص نرمال شده پوشش گیاهی 1 )، نوسان هدایت الکتریکـی آب چـاههـا، افـت سطح و تراز آبی چاهها، اقدام به استخراج و تولید نقشه های هم شوری از طریق تصاویر دو زمانه سنجش از دوری با به کارگیری الگوی ترکیبی و مدلهای ریاضی تلفیقی بین باندها گردید(شکل ٧).
59 23 جمع 367 100 همچنین با توجه به شرایط مورفولوژیکی منطقه و تفاوت بخش های مختلف مخروطافکنه از نظر عواملی چون میزان سطوح زیر کشت ، سطح آبهای زیرزمینی و میزان هدایت الکتریکی (ناظر به دوری و نزدیکی به حوضه ی انتهایی حاج علی قلی )، در بررسی علل افزایش شوری در منطقه ، به عوامل سه گانه مذکور استناد شده و بـا انجـام تحلیل شبکه ای ، نقش وزنی هریک از عوامل تأثیرگذار از طریق تبیین میزان همبستگی آن مشخص گردید(جـدول .
مبتنی بر تحلیـل همبستگی مکانی بین شاخص تغییرات شوری خاک و عوامل تأثیرگذار(تغییرات سـطح آب زیرزمینـی ؛ شـاخص نرمال شده پوشش گیاهی و عامل هدایت الکتریکی )روشن گردید که محور روند افزایشی شـوری خـاک متوجـه موضوع بهره برداری غیراصولی از منابع آب زیر زمینی است ."