چکیده:
همجواری ایران با کشورهایی که اغلب آنان به دلیل منازعات داخلی و یا به واسطه بحرانهای منطقه ای و بین المللی دچار ناآرامی ، کشمکش و یا جنگ بوده اند، باعث گردیده تا آثار و تبعات این دست تحولات ، به طور ناخواسته به ایران نیز تسری یابد. یکی از ملموس ترین این تاثیرات اغلب نامطلوب ، وقوع بحرانها و منازعات خشونت بار در کشورهای همسایه بوده که با ورود گاه و بیگاه موج پناهندگان گریخته از این دست بحرانها (به ویژه از سوی دو کشور افغانستان و عراق ) به درون خاک ایران ، نخستین تاثیرات نامطلوب خود را عرصه های مختلف کشور ما نمایان ساخته است . در این میان کشور افغانستان به دلیل چندین دهه جنگ داخلی و نیز کشمکش های بین المللی ، وجود شکاف های متعدد قومی و مذهبی ، برخورداری از دولتی درمانده و فقدان یک دولت - ملت حقیقی ، از کانون های همیشه بحران زا در منطقه و جهان به شمار آمده است . با وجود این که گمان می رفت پس از سقوط طالبان در سال ٢٠٠١ توسط ائتلاف بین المللی ، این کشور به مرور زمان راه صلح و ثبات را پیش گیرد، اما پس از گذشت بیش از یک دهه ، هنوز چشم انداز امیدوار کننده ای برای این امر متصور نیست . از همین رو نمی توان از عوارض ناخواسته و ناگزیر همسایگی با چنین کشورهایی در امان بود و یا از کنار آن به سادگی گذشت . از آنجا که سرنوشت همسایگان همواره به یکدیگر مربوط بوده و به نوعی به یکدیگر گره خورده است ، آینده و سرنوشت کشورها و ملت های همسایه آنقدر برای ایران مهم بوده و
باید باشد که سرنوشت خود ایران مهم است. با توجه به سابقه و وضعیت دشوار و پیچیده افغانستان در
طول دهه های گذشته و نگاه به وضعیت چندپاره، ناهمگون و پرآشوب امروز این کشور، به یقین
درخواهیم یافت که با وجود تغییرات ظاهری در عرصه سیاسی و حکمرانی، تغییر چندانی در ماهیت
ناپایدار و از هم گسیخته این کشور به وجود نیامده است و این امر بدین معناست که تا آینده نامعلومی،
ایران از آثار و پیامدهای همسایگی با این کشور متاثر خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
"ریشه ها و پیامدهای همسایگی با دولت های ورشکسته : افغانستان و شکست دولت - ملت سازی و صلح دکتر سیدمحمدعلی نوریان 1 دانش آموخته دکتری دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد اصفهان (خوراسگان )، گروه روابط بین الملل ، اصفهان ، ایران چکیده همجواری ایران با کشورهایی که اغلب آنان به دلیل منازعات داخلی و یا به واسطه بحرانهای منطقه ای و بین المللی دچار ناآرامی ، کشمکش و یا جنگ بوده اند، باعث گردیده تا آثار و تبعات این دست تحولات ، به طور ناخواسته به ایران نیز تسری یابد.
در این میان کشور افغانستان به دلیل چندین دهه جنگ داخلی و نیز کشمکش های بین المللی ، وجود شکاف های متعدد قومی و مذهبی ، برخورداری از دولتی درمانده و فقدان یک دولت - ملت حقیقی ، از کانون های همیشه بحران زا در منطقه و جهان به شمار آمده است .
پیامدهای بی ثباتی در افغانستان برای ایران همان طور که بیان شد، مشکلات و پیامدهای همسایگی با دولت های ورشکسته ای مانند افغانستان محدود به مرزهای ملی آن کشور نمی شود و مسائل و بحرانهای خود را به کشورهای همجوار تسری می دهند (٢٠٠٨ ,Starr &Iqbal ) و تاثیرات و پیامدهای منازعات و بحر hنهای مختلف در چنین کشورهایی را می توان در حوزه های مختلفی از جمله سیاسی - امنیتی ، اجتماعی - فرهنگی و مالی - اقتصادی مورد بررسی قرار داد."