چکیده:
یکی از ویژگی های چند دهه اخیر، شهری شدن و جهانی شدن شهرها می باشد. این خصیصه بویژه در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران که با رشد شدید شهر نشینی مواجهه است، بیشتر نمود دارد. در حال حاضر این وضعیت به یک بحران بزرگ در نحوه مدیریت توسعه شهری و شهرسازی منجر شده است. در این مقاله سعی شده است با بررسی ساختار نظام مدیریت شهری تهران به تبیین چالش ها و فرصتهایی که این نظام در پی داشته، به تحلیل ویژگی های ساختار عمومی مدیریت سنتی و چندگانه شهر تهران پرداخته شود. از مهمترین چالش های مدیریت شهری تهران باید به مسأله تعدد مدیریتی، بحران مسکن، حاشیه نشینی، بهره برداری بی رویه از منابع زمین، مسأله شوراها و شهرداری و... اشاره نمود. در این شرایط مدیریت توسعه شهری تهران با بحران های اجتماعی ـ اقتصادی، مدیریتی و نارسایی طرح های توسعه و عمران شهری روبرو است. مجموعه این شرایط ایجاب می کند که نظام مدیریت توسعه شهری در تهران متحول گردد که این امر به آسانی میسر نمی گردد و نیاز به یک فرایند و «دوره گذار» دارد. محتوای اصلی این دوره گذار عبارت است از: تغییر الگوی رایج مدیریتی و حرکت به سمت «پارادایم برنامه ریزی راهبردی» که از پویایی، انعطاف پذیری و انطباق پذیری زیادی برخوردار است. در این پژوهش براساس پارادایم برنامه ریزی راهبردی و با استفاده از تحقیقات انجام شده، برخی از مهم ترین راهبردها و راهکارهای اصلاح نظام مدیریت توسعه شهری در تهران به طور خلاصه معرفی شده است. یکی از ویژگی های چند دهه اخیر، شهری شدن و جهانی شدن شهرها می باشد. ایـن خصیـصه بـویژه در کـشورهای در حال توسعه از جمله ایران که با رشد شدید شهر نشینی مواجهه است ، بیشتر نمود دارد. در حال حاضر این وضـعیت بـه یـک بحران بزرگ در نحوه مدیریت توسعه شهری و شهرسازی منجر شده است . در این مقاله سعی شده است با بررسی ساختار نظام مدیریت شهری تهران به تبیین چالش ها و فرصتهایی که این نظام در پی داشته ، به تحلیل ویژگی های ساختار عمومی مدیریت سنتی و چندگانه شهر تهران پرداخته شود. از مهمترین چالش های مدیریت شهری تهران باید به مسأله تعدد مدیریتی ، بحران مسکن ، حاشیه نشینی ، بهره برداری بـی رویه از منابع زمین ، مسأله شوراها و شهرداری و... اشاره نمود. در این شرایط مدیریت توسعه شـهری تهـران بـا بحـران هـای اجتماعی ـ اقتصادی ، مدیریتی و نارسایی طرح های توسعه و عمران شهری روبرو است . مجموعه این شرایط ایجاب می کند که نظام مدیریت توسعه شهری در تهران متحول گردد که ایـن امـر بـه آسـانی میـسر نمی گردد و نیاز به یک فرایند و «دوره گذار» دارد. محتوای اصلی این دوره گذار عبارت است از: تغییر الگوی رایج مـدیریتی و حرکت به سمت «پارادایم برنامه ریزی راهبردی » که از پویایی ، انعطاف پذیری و انطباق پذیری زیادی برخوردار است . در این پژوهش براساس پارادایم برنامه ریزی راهبردی و با استفاده از تحقیقات انجام شده ، برخی از مهم ترین راهبردها و راهکارهای اصلاح نظام مدیریت توسعه شهری در تهران به طور خلاصه معرفی شده است .
خلاصه ماشینی:
"با وجود این یکی از بزرگترین مسائل و مشکلات دیرینه شهرداری تهران نداشتن انـسجام سـاختاری در برنامـه ریزی و تهیه برنامه های اجرائی بوده است ، به طوری که موسسه توسعه بین المللی هاروارد نیز در بررسی مـسائل و مشکلات شهر تهران در سال ١٣٥٧، علاوه بر طرح ، نبود هماهنگی عملی و نهادینه شده بین نهادهای مرتبط با برنامه ریزی شهر تهران بـر ناهمـاهنگی بـین بخـش هـا و معاونـت هـای مختلـف درون شـهرداری تهـران و نیـز تـع ـدد مدیریت های شهری تهران اشاره می کند و آن را از دلائل اصلی سازمان نیافتگی فضائی شهر تهران مـی دانـد.
بطوری که بالاترین توان مدیریتی ، برنامه ریزی ، فنی و اجرایی شهرداریها و سـوق دادن شهرداریها به سمت خودکفایی با ایجاد شوراهای اسلامی شـهر از اهـداف حرکـت در جهـت واگـذاری اداره امـور شهرها به مدیریت های انتخابی و توسعه اختیارات و وظایف و تقویت نقـش سـازمان هـای محلـی (شـهرداریها) و بازنگری در قوانین و مقررات و تشکیلات و روشهای آنها و برقـراری نظـام نـوین مـدیریت شـهری و نظـارت بـر فعالیت های محلی از طرف منتخبین مردم از خط مشی های اساسـی و سیاسـت هـا، ایجـاد و تـأمین منـابع جدیـد درآمدی برای شهرداریها از طریق وصول عوارض قانونی و مالیاتی محلی در محدوده شهر و تقویـت شـهرداریها بـه منظور خود اتکایی و خود کفایی نسبی و تأمین قسمتی از هزینـه شـهرداریهای منـاطق نیازمنـد و محـروم بـا ایجـاد صندوق مشترک شهرداری ها و کمک های دولت از اهداف کمی برنامه دوم توسعه اقتصادی و اجتمـاعی جمهـوری اسلامی ایران بوده است ."