چکیده:
بررسی ارتباط و تأثیرات فرهنگی و تجاری- صنعتی بر اساس تکنولوژیهای ساخت ظروف سنگی در محوطه های عصر مفرغ جنوب شرق ایران، کمتر مورد تحقیق پژوهشگران بوده و دادهها در مقیاس استقراری یا ناحیه ای معرفی شدهاند. لذا در این پژوهش مقدمه ای برای شناخت و بررسی تکنولوژی ساخت مصنوعات مرمری بر اساس شواهد موجود روی آثار در مقیاس منطقه ای به شیوه گونه شناسی از منظر فرم و تکنیک انجام گرفته است . طرح مطالعه ، بررسی رایج ترین و شاخص ترین تکنیکهای مته کاری، اشتراکات صنعتی محوطه ها و تنوع آنها بر اساس شواهد قابل مشاهده بر مصنوعات مرمری - که در مقایسه با مصنوعات کلریتی تلاشی در شناخت آنها صورت نگرفته - در شاخص ترین محوطه های عصر مفرغ جنوب شرق ایران همچون جیرفت ، دامین ، خوراب ، بمپور، شهر سوخته ، شهداد، تپه یحیی و تل ابلیس است ؛ که با تکیه بر گزارشهای منتشره و مطالعات میدانی و آزمایشگاهی صورت پذیرفته است . درنتیجه رایج ترین نوع ساخت ظروف، اشتراکهای فرمی و ٤ نوع از شواهد تکنیکهای حفاری معرفی شده و مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج بررسی و هم سنجی دادههای مذکور می تواند قابل تعمیم به دیگر محوطه های جنوب شرق و به طور کل ، فلات ایران بوده و در پژوهش های آتی همچون بررسی تکنولوژیهای باستانی و منشأ تکنولوژیهای تولید آثار سنگی راهگشا باشد.
خلاصه ماشینی:
"تصویر ١: نمونه آثار شاخص مکشوفه از منطقه جیرفت ، چون ظرف گلدانی ، جام پایه دار، پیاله استوانه ای منقوش و مجسمه با دست و پایی متحرک(موجود در موزه جیرفت و موزه باغ ملی هرندی) علی رغم معادن بسیار فلزات، سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در استان کرمان، معادن انواع مرمر و سنگ های کلریتی نیز دارای اهمیت تجاری- معیشتی بسیاری در پیش از تاریخ بودند و از آنها در امر تجارت به سایر مراکز تمدنی به صورت مواد خام یا ابزار و وسایل بهره می بردند.
تنها در مورد ستونچه هایی که در بخش فوقانی آن حفرهای مقعر وجود داشته ، بنابر استناد بر نمونه ای مشابه مکشوفه در افغانستان به همراه یک فتیله چنین استناد شده که به منظور روشنایی کاربرد داشته اند (حصاری و پیران، ١٣٨٤: ٢٥) که به این قرار تقسیم می شوند: - اثری بدون نقش ، شبیه کیف که نمونه های آن البته از جنس سنگ کلریتی در اکثر سایت های هم عصر حوزه هلیل در آسیای غربی یافت می شوند و نمونه های مرمری آن نادر است .
٢٧،٤-٤٨ گونه شناسی فرمی و تکنیکی مصنوعات مرمری در محوطه های شاخص پیش از تاریخی (عصر مفرغ) جنوب شرق ایران تصویر ٧: نمای شماتیک نمونه آثار مرمری مکشوفه از بمپور (٣٢٦ :١٩٧٠ ,De Cardi) ٥- شهر سوخته شهر سوخته به وسعت ١٥٢ هکتار و به ارتفاع ١٠ تا ١٨ متر در استان سیستان و بلوچستان واقع است ."