چکیده:
تولید علم در تمدن اسلامی که به لحاظ تئوری و در شیوه ی عملی مورد عنایـت خـاص قرار گرفته است ناشی از توجه اسلام بـه علـم و تمـدن و اسـتفاده ی نقّادانـه از سـایر تمـدن هـا می باشد، به طوری که مسلمانان طی چند قرن ، در علوم مختلف پیشرفت شگفت انگیزی داشتند و بطور چشمگیری سیادت علمی خود را بر جهانیان دیکته کردند، البته ایـن پیـشرفت هـا بنـا بـه دلایلی موقتا متوقف شد و سپس با تسلط استعمار بر ممالک اسلامی ، توقف مسلمانان در تولیـد علم به شکل کاملتری رقم خورد. در دوران اخیر با ایجاد تفکر احیاء تمـدن اسـلامی، رشـد نـسبی را در زمینـه ی تولیـد و توسعه ی شاهدیم ولیکن آسیب هایی این مسئله را از جهات مختلف تهدید می نماید کـه بایـد در صدد یافتن راه کارهایی برای مقابله با آنها بود. در مقاله ی حاضر با استفاده از روش تاریخی ـ تطبیقی و با نگاهی به تولید علم در تمدن اسلامی ، در گذشته و حال به آسیب شناسی این مسئله در دنیای امروز و راه کارهای مقابله بـا آن پرداخته شده است .
خلاصه ماشینی:
"در ضرورت پرداختن به تولید علم در تمدن اسلامی همان بس که امـروزه ، جامعـه و نظام اسلامی از فقدان دانش بومی و کارآمد رنج می برند و تمدن غرب نیز بر جهـان سـایه انداخته و دستاوردهای خود را بر ملل دیگر تحم یل می نماید که صرفا بر مبانی مادی استوار بوده و در حال زوال و انحطاط می باشد، از این جهت برای اعمال مدیریت در سطح جامعـه اسلامی ، جهان اسلام و نظام بین الملل در ایجاد یک جامعه ی توحیـدی، تولیـد و توسـعه ی علمی باید مورد توجه ویژه قرار گیرد تا با تـلاش و تحقیـق بـرای دسـتیابی بـه دانـش نـوین جهانی، زمینه ی انحصاری کردن علوم و فنون پیشرفته توسط دنیای غرب برچیده شود.
تولیـد علـم بایـد همـه نهادهای جامعه همانند خانواده ، مدرسه ، دانشگاه ، حوزه و نیز همه اقشار را شـامل شـود بـی گمان عدم ایجاد شور و شوق علمی در تمام نهادها و اقشار جوامع اسلامی ، با سدی بـر راه توسعه علمی روبرو خواهیم بود و در واقع کاربرد واژه نهضت یـا جنـبش بـرای تولیـد علـم گویای فراگیر بودن آن در سطح وسیع است و تنها کار نخبگان در حوزه هـای آکادمیـک نیست ، چون نهضت تولید علم ادعایی است که باید با یک فراخوان عمومی در نسل آماده و آشنا به فرهنگ اسلامی آغاز شـود و مهـم تـرین ویژگـی آن ، چنـین اسـت کـه در لایـه نخبگان باقی نمانده و در سطح بدنه مراکز علمی مطرح شود و این امـر زمـانی میـس ر اسـت که اندیشه ورزی عادت نخبگان شـده و جنـبش تولیـد علـم بـه حرکـت عـام اجتمـاعی در جوامع اسلامی مبدل گردد."