چکیده:
شهرهای جدید در نظام های اجتماعی – اقتصادی در جهان دچار تحولات بسیاری شده اند، به ایـن ترتیـب تعریـف دقیق و جامعی به دست نیامده است و هر جامعه ای بر اساس کارکرد مورد نظر آن را تعریف کرده اند.در همـین راسـتا شهرهای جدید دارای تاریخ تولد مشخصی هستند و در زمان کوتاه و معینی ساخته می شوند. این گونه شهرها در تـضاد کامل با پیدایش و تحول شهرهای متراکم هستند که بر اساس یک هسته ، پیش از شـکل گیـری شـان بـه کنـدی رشـد می کنند. معمولا برنامه ریزان شهر جدید بر پایه پیش بینی جمعیت تخمینی آنها را احداث می کنند،کـه پایـه ای بـرای نیازهای کالبدی ،اقتصادی و اجتماعی آینده باشد.طراحی و ساخت شهرهای جدید عموما در زمـین هـای بکـر و دسـت نخورده است که بدون هسته تشکیل می شود. ایجاد شهرهای جدید در دو دهـه گذشـته در ایـران در اطـراف تهـران و شهرهای بزرگ کشور تجربه تازه ای بود که مسائل بسیاری را برای طراحان ، برنامه ریزان و مسئولان مطرح ساخت .ایـن شهرها عموما پس از مسائل و مشکلات ناشی از روندتوسعه و به طور اخص زندگی شهری در این گونه کـلان شـهرها برنامه ریزی ، طراحی و اجرا گردید. به منظور تمرکززدایی از شهرهای بزرگ (مادر شهرها) که دارای جمعیتـی هـستند و محدودیت هایی در گسترش فیزیکی دارند، ایجاد شهرهای جدید با هویت مستقل یا به صورت افماری یکی از ایده های غالب نزد متخصصان شهرساز و برنامه ریزان شهری است
خلاصه ماشینی:
"به عبارت دیگر توسعه برنامه ریزی شده اسکان جمعیت به جای توسعه های خود به خودی و مشکل آفرین (هدفی که شاید در کشورهای پیشرفته خیلی مورد توجه نبوده باشد) از جمله مهمترین اهداف ایجاد شهرهای جدید در ایران می باشد به عبارت دیگر در مقابل مناطقی که به شکل خود به خودی رشد کرده اند و هزینه های بسیاری برای جلوگیری از رشد بی برنامه آنها از نظر کالبدی و،اقتصادی و مهم تر از آن اجتماعی پرداخت شده اند،سکونتگاه هایی ایجاد شوند که کمترین هزینه را بر دوش جامعه داشته باشند.
از١١ شهر جدید طرح ریزی شده در بریتانیا بین سال های ١٩٤٦ و ١٩٥٥ هشت شهر، در جهت "مازاد جمعیت " به عنوان شهرهای اقماری در اطراف لندن احداث شدند و در انجمن ایالتی لندن مورد استفاده قرار گرفتند( ٥-٣.
دولت در زمینه استقرار شهرهای جدید در بیرون از گلاسکو، اسکاتلند و نیوکاسل در شمال شرق انگلیس تلاش نمود تا رشد حاشیه ای این شهرها را به بهترین مکان های از پیش برنامه ریزی شده هدایت نموده و در عین حال از روستاهای خوش ساخت و فضای باز را درمقابل توسعه غیر قابل کنترل شهری حفاظت نماید.
اندیشه احداث شهر جدید هشتگرد به دلیل موقعیت مناسب بین شهر قزوین و کلان شهر تهران و منطقه صنعتی هشتگرد شرایط ویژه ای را به وجود آورد که تصور می رفت بتواند جاذب جمعیت فراوانی گردد، خصوصا به دلیل نزدیکی منطقه صنعتی هشتگرد شرایط اشتغال مهیا می گردد و از جنبه خوابگاهی بودن خارج خواهد شد نتایج بدست آمده نشان از عدم تحقق در زمینه های اقتصادی و اجتماعی در این شهر را نشان می دهد تا بتوانیم به اهداف مورد نظر دست یابیم ."