چکیده:
در ایران، تغییرات اقلیم بسیار مهم ارزیابی می گردد زیرا بالارفتن دما و کمبود بارش ایران تأثیرات منفی زیادی بر رویمنابع آب و امنیت غذایی دارد که سبب گسستن بافت های زیستی، اجتماعی و غیره می گردد. از این لحاظ، ارزیابیتغییرات مقدار بارش حائز اهمیت است. بررسی و ارزیابی روند بلندمدت بارش و دما در ناهمواری های زاگرس بهکمک سری های زمانی مجموع بارش، فراوانی روزهای بارشی، میانگین دمای شبانه روز و تفاوت دمای کمینه وبیشینه ی 26 ایستگاه های هواشناسی ممکن گردیده است. حداقل دوره ی آماری سری های زمانی 17 و حداکثر 55 سالبود. بنهجاری سری های زمانی با آزمون لایلی فورس و روند آنها با آزمون های پارامتریلجانگ- باکس و ناپارامتریتاوکندال ارزیابی شده است. علاوه بر این، از آزمون همبستگی پیرسن برای برآورد نوع روند و شیب آن استفاده گردیدهاست. نتایج آزمون ها، تغییرات گرایش دار(کاهشی و افزایشی ) معنی داری را در سری مجموع بارش و فراوانیروزهای بارشی سالانه ی ایستگاه های زاگرس نشان ندادند. در مقابل، سری های زمانی میانگین دمای شبانه روز وتفاوت دمای کمینه و بیشینه، دچار تغییرات شدیدتری گردیده اند. در بیش از 90 درصد ایستگاه های مورد مطالعه، سریزمانی میانگین دمای شبانروز دارای روند بوده که عمدتا گرایش افزایشی دارد. درمقابل، سری زمانی تفاوت دمای کمینهو بیشینه در بیش از یک سوم ایستگاه های ناهمواری های زاگرس دارای روند می باشد. ایستگاه هایی که روند کاهشیو افزایشی در سری زمانی تفاوت دمای کمینه و بیشینه آنها وجود دارد، در فراوانی با همدیگر یکسان بوده و از اینلحاظ یک الگوی مکانی مشخص در تغییرات سری زمانی تفاوت دمای کمینه و بیشینه ی ناهمواری های زاگرس وجودندارد
خلاصه ماشینی:
"بررسی و ارزیابی روند بلندمدت بارش و دما در نـاهمواری هـای زاگـرس بـه کمک سری های زمانی مجموع بارش، فراوانی روزهای بارشی، میـانگین دمـای شـبانه روز و تفـاوت دمـای کمینـه و بیشینه ی ٢٦ ایستگاه های هواشناسی ممکن گردیده است .
سری زمانی فراوانی روزهای بارشی ایستگاه های جلفا و سردشت ، از توزیع نرمال برخوردار نبوده اند و فرض استقلال مشاهدات آنها با آزمون ناپارامتریک تاو کندال مورد ارزیابی قرار گرفته است .
28 / / شکل ٢: روند سری مجموع بارش شکل ٣: روند سری مجموع فراوانی روزهای بارشی بهنجاری سری های زمانی دمای شبانه روز و تفاوت دمای کمینه و بیشینه جهت انتخاب نوع آزمون روند، با آزمون نرمالی لایلی فورس سنجش گردیده و نتایج آن در جدول شمارهی ٦ نشان داده شده است .
مقدار آمارهی آزمون لایلی فورس (L ) برای سری زمانی دمای شبانه روز در تمامی ایستگاه ها کوچکتر از ارزش بحرانی جدول (Lc ) بوده و بهنجاری توزیع مشاهدات آنها تأیید گردیده است .
بر اساس آماره و قائدهی تصمیم گیری آزمون در مورد استقلال یا عدم استقلال مشاهدات، در سری های زمانی ایستگاه های کرمانشاه، خرم آباد، تبریز، ارومیه ، نوژه همدان، اصفهان، شیراز، سنندج، خوی،همدان، فسا، آباده، مراغه ، مهاباد، ماکو، سرپل ذهاب، تکاب، سردشت ، پیرانشهر و قروه روند تشخیص داده شده است .
در ایستگاه های تبریز، ارومیه و نوژه همدان، فرض آزمون تاو کندال تأیید نگردیده و بنابراین سری زمانی تفاوت دمای کمینه و بیشینه در آنها دارای روند می باشد."