چکیده:
یکی از مهمترین ابزارهای تعیین نقاط قوت، ضعف عملکرد، شناسایی فرصتها و تهدیدهای بیرونی شرکتهای دولتی و خصوصی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، رتبهبندی آنها است. از جمله مشکلات اساسی روشهای موجود رتبهبندی شرکتها، تأکید عمدة آنها تنها بر یک شاخص اصلی نظیر فروش یا درآمد و عدم جامعیت آنها است (قدرتیان کاشان و انواری رستمی، 1383). به عبارتی دیگر، این روشها بهجای تعیین برترین شرکتها، حجیمترین و بزرگترین آنها را تعیین میکنند. این مقاله درصدد رفع مشکل فوق از طریق ارائه شاخصهای کلیدی و موثر برای رتبهبندی شرکتها است. در شاخصهای پیشنهادی برای رتبهبندی شرکتها پس از مطالعة جامع ادبیات تحقیق، برای تبیین جامعتر و دقیقتر شاخصها به جای مولفۀ مالی از مولفههای اصلی دیگر نیز بهره گرفته شده است. این مولفهها عبارتند از: فرآیندهای داخلی، مشتری، توسعه و نوآوری، نیروی انسانی، مدیریت، ابعاد محتوایی و ساختاری سازمان و مدیریت دانش. با مطالعه جامع ادبیات تحقیق و انجام مصاحبههای اکتشافی با خبرگان، 216 شاخص عملکردی برای ارزیابی و رتبهبندی استخراج شد. با توجه به تعدد شاخصها و به منظور تسهیل در امر تبیین و تعیین آنها، شاخصها کلا به دو گروه شاخصهای مالی یا حسابداری و شاخصهای غیر مالی یا غیرحسابداری طبقهبندی شدند. با استفاده از تکنیک دلفی، در پرسشنامه اول، سئوالات و گویههایی که مبین شاخصهای شناسایی شده مذکور هستند طراحی شده و برای نظر خواهی در مورد درجه اهمیت شاخصها و کسب اجماع در مورد آنها، میان جامعه تخصصی کشور توزیع شد. پس از گردآوری دادهها، در پرسشنامه دوم سئوالاتی مطرح کردیم که شامل اولویت هر یک از شاخصها در دور اول بود و پاسخدهندگان موافقت یا مخالفت خود را با اولویت مذکور اعلام نمودند. با بکار بستن دامنه تغییرات و آزمون یومنویتنی دادههای پرسشنامه اول و با بکارگیری آزمون باینومیال دادههای پرسشنامه دوم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، همچنین فرضیۀ تحقیق که بین شاخصهای مربوط به رتبهبندی شرکتهای دولتی و خصوصی تفاوت معنیداری قائل نبود، تایید شد. در نهایت تعداد 88 شاخص مالی از شاخصهای مالی 104 گانه و تعداد 98 شاخص غیرمالی از شاخصهای غیرمالی 112 گانه برای رتبهبندی شرکتهای دولتی و خصوصی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بدست آمدند.
خلاصه ماشینی:
قلیزاده در سال ١٣٨٣ با استفاده از تحلیل پوششی داده ها، مدلی رادر رتبه بندی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارائه کرد.
سئوالات تحقیق هدف از این مقاله ، تعیین شاخص های رتبه بندی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بخش دولتی و خصوصی است ؛ به نحوی که نتایج حاصل از اجرای آن انجام رتبه بندی و امکان تحلیل و تجدید نظر در سیاست ها، برنامه ها و بهبود عملکرد شرکت ها را نیز فراهم نماید.
در این پژوهش به منظور دستیابی به اهداف تحقیق ، یک فرضیه اصلی و دو فرضیه فرعی مطرح گردیده که به شرح زیر ارائه می گردد: فرضیه اصلی شاخص های رتبه بندی شرکت ها و صنایع دولتی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با شرکت ها و صنایع خصوصی یکسان هستند.
نتایج آزمون فرضیه ها برای آزمون فرضیه فرعی اول از از روش مقایسه های انفرادی میانگین ها و آزمون یو- من ویتنی بهره گرفته شد تا تعیین شود آیا شاخص ها و معیارهای مالی رتبه بندی شرکت - های دولتی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با شرکت های خصوصی پذیرفته شده یکسان است .
٢) موسسات رتبه بندی در انتخاب شرکت های دولتی و خصوصی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، اولویت ها و ترتیب بدست آمده برای شاخص های مالی و غیر مالی در این پژوهش را رعایت کنند.
69) Ritter, Michael; (2003), "The use of balanced score card in the strategic management of corporate communication", Corporate communication: An International Journal, Vol. 8, No; 1.