چکیده:
سابقة تاریخی رسمیت مذهب شیعه در ایران، از موضوعات درخور پژوهش است. این مقاله، تنها به بررسی این موضوع در «جمهوری اسلامی» میپردازد. با سقوط نظام شاهنشاهی در سال 1357 و تاسیس جمهوری اسلامی، و لزوم تغییر قانون اساسی و تدوین قانون اساسی جدید برای نظام سیاسی جایگزین، بحث دربارة رسمیت یا عدم رسمیت مذهب، به موضوعی جنجالی تبدیل شد. برخلاف رسمیت مذهب جعفری در قانون اساسی مشروطة، تعدادی از عالمان و احزاب سیاسی اهلسنت در شهرهای سنینشین، خواهان حذف رسمیت مذهب در قانون اساسی جدید شده و به ادلهای هم استناد کردند. شخصیتها و احزاب سیاسی و مذهبی شیعه ضمن پاسخگویی به ادلة آنان، خواهان رسمیت مذهب شیعة اثناعشری و استمرار آن تا زمان ظهور امام زمان(، همچنین اشتراط تشیع در تصدی مناصب ریاست جمهوری و نخستوزیری شدند. در این مقاله، ابتدا مروری تاریخی به این مسئله شده، سپس در یکی از مهمترین موضوعات و وقایع تاریخ معاصر شیعه در ایران، دلایل طرفین مطرح و تجزیه و تحلیل شده است.
خلاصه ماشینی:
"ازاینرو، تعدادی از علمای تهران با ارسال نامهای به محضر امام خمینی و رونوشت آن به مجلس خبرگان قانون اساسی، متن اصلاحی زیر را پیشنهاد کردند: دین رسمی ایران، اسلام بر طبق مذهب حق شیعة جعفری اثناعشری باشد و همة مقررات و قوانین باید بر طبق همین مذهب وضع گردد؛ و این اصل تا زمان ظهور حضرت ولیعصر امام زمان - عجل الله فرجه الشریف - غیرقابل تغییر میباشد؛ و رئیسجمهور باید مرد و شیعه و فقیه و مروج مذهب باشد» (صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی، ج1، ص661) جمع بندی و نتیجه گیری نتیجه آن که در فضای باز پس از پیروزی انقلاب همه احزاب و گروهها، صاحبنظران و رجال دینی و سیاسی نظر خود را در باره رسمیت یا عدم رسمیت مذهب شیعه در مطبوعات، نشریات، سخنرانی ها و اجتماعات مطرح کرده، در نهایت مجلس بررسی نهایی قانون اساسی که مجلس کارشناسان منتخب مردم از استانهای مختلف کشور بودند، در فضایی کاملا آزاد و دموکراتیک با طرح نظرات، پیشنهادات و انتقادات مسئله را بررسی کرده و اصل مذکور در قانون اساسی جمهوری اسلامی به تصویب رسیده، و در همه پرسی قانون اساسی در آذر ماه 1358 با اکثریت آراء ملت به تصویب رسید و بدین وسیله مذهب جعفری که مذهب اکثریت مردم ایران است، بار دیگر در کشور رسمیت یافت."