چکیده:
یکی از آرمانهای کتابداران،همواره سرعت و دقت در سازماندهی اطلاعات بوده که برای دستیابی به این هدف به جستجوی راههای جدید پرداختهاند.یکی از روشهای سودمند که صرفه اقتصادی را نیز مدنظر دارد،استفاده از کلی واژههای عنوان به جای توصیفگرهای موضوعی است.در تحقیق حاضر،کتابهای اسلامی منتشره در ایران با این نگرش مورد توجه قرار گرفتهاند که آیا با دانستن عنوان اینگونه کتابها میتوان به موضوع آنها پی برد؟و آیا میان واژههای مندرج در عنوان کتابهای اسلامی با موضوع آنها سازگاری برقرار است؟براساس این تحقیق مشخص شد بهطور میانگین 40 درصد عنوانها از سازگاری کامل با موضوع برخوردارند که این میان با کاربرد صحیح ابزار کتابداری و منابع اطلاعاتی به 74 درصد بالغ گشته است.مطابق این یافتهها،سازگارترین عنوانها در متون تاریخ و جغرافیای اسلام،و ناسازگارترین آنها در متون آداب و رسوم اسلامی قرار داشتهاند.ضمن تحقیق همچنین معلوم شد که که وجود بخشهای توضیحی عنوان نظیر عنوان فرعی،عنوان روی جلد و برابر تأثیر بسزایی در میزان سازگاری عنوان و موضوع دارد و نیز ارتباط عنوان و موضوع از طریق تدابیر متداول در تعیین موضوع،مانند:
ارجاعات«نگاه کنید به».«نیز نگاه کنید به»و ارجاعهای کلی تسهیل گشته و بهطور نسبی مجاری فوق به میزان 34 درصد در سازگاری نقش داشتهاند.
خلاصه ماشینی:
"اگر این جلوهها به درستی فراهم شده باشد میتوان گفت که فهرست مندرجات جلوهای از متن و عنوان جلوهای از فهرست مندرجات است.
در روش واژهگزینی تنها منبع انتخاب واژههای موضوعی عنوان متن است گرچه در مواردی معدود عنوان،گویای موضوع اثر نیست اما در بیشتر مواقع مؤلف
الف-اگر عنوان کتاب مبین محتوای آن باشد کار فهرستنویسی و ردهبندی تسهیل شده ضمن کاستن از زحمت کتابدار باعث افزایش کارآیی او میشود.
کتابهای یک موضوعی:در موضوع یاد شده 442 عنوان کتاب یک موضوع
موضوع اختصاص یافته،در این ردیف نیز بیشترین میزان که 23 درصد است به
ج. کتابهای سه موضوعی:169 عنوان کتاب با دریافت سه موضوع 25 درصد
د. کتابهای چهار موضوعی:5 درصد از کل موضوعها به 26 عنوان کتاب در این
ردیف تعلق گرفته،از این میزان کتابهای کلام و عقاید 38 درصد و تاریخ و جغرافیا
کتابهای پنج موضوعی:2 عنوان کتاب این تعداد موضوع دریافت نمودهاند که یک عنوان آن به حوزه فقه و اصول و دیگری به کلام و عقاید متعلق است.
و. کتابهای شش موضوعی:یک عنوان کتاب در حوزه قرآن و علوم قرآنی به تعداد
تعیین موضوع برای کتابهای اخلاق اسلامی فقط به میزان 3 درصد نقش داشتهاند.
این میان بیشترین میزان موضوعات ناسازگار که 21 درصد است به حوزهء کلام و
کتابهای اسلامی بهطور نسبی 74 درصد سازگاری برقرار است که بالاترین میزان آن
حوزههای علوم اسلامی برای پی بردن به موضوع کتاب میتوان از عنوان آن بهره
درصد سازگاری میان موضوعها و عنوانها برقرار است و به این ترتیب میتوان از"