چکیده:
استاد محمد تقی دانشپژوه در 1290 ش متولد شد.پس از طی تحصیلات مقدماتی در زادگاهش آمل،دروس طلبگی را در قم گذراند.وی دروهء دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران را در 1320 به پایان رساند.خدمات دولتیاش در 1319 با استخدام در کتابخانه دانشکده حقوق دانشگاه تهران آغاز شد.در 1331 به سمت معاونت این کتابخانه تعیین شد و 29 سال در این مقام باقی ماند.در 1348 به گروه تاریخ دانشکدهء الهیات این دانشگاه پیوست.به همت او کتابخانه دانشکده حقوق به یک کتابخانه نمونهء علوم انسانی و بزرگترین کتابخانه ایران بدل شد.دانشپژوه در فعالیتهای فرهنگی بسیاری سهیم بود و در مجامع علمی متعددی مشارکت داشت.وی در 27 آذر 1375 درگذشت. از او آثار متعددی به صورت تألیف،تصحیح،و تهیه فهرست بر جای مانده است. عمدهترین کار او فهرست مفصل نسخههای خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران است.
خلاصه ماشینی:
"همچنین وی به اتفاق ایرج افشار نشریهء کتابخانهء مرکزی دانشگاه تهران دربارهء نسخههای خطی را در 1339 منتشر کرد که انتشار آن تا دفتر دوازدهم در سال 1362 ادامه یافت.
هفت مجلد نخست این مجموعه کلا به نسخههای اهدایی سید محمد مشکوة(متوفی 1359 ش)به کتابخانهء مرکزی دانشگاه تهران در 1328 ش اختصاص دارد که هستهء اولیهء مجموعهء این کتابخانه را تشکیل داد(دانشپژوه،1357-1364،ج 16،ص 6).
بعلاوه،وی در تألیف فهرست نسخههای خطی چندین کتابخانهء معتبر دیگر از جمله کتابخانههای دانشکده حقوق(1339)،ادبیات(1339)،و الهیات(با همکاری محمد باقر حجتی، 1345)دانشگاه تهران،کتابخانههای مدرسه عالی سپهسالار(مجلدات 3-5 با همکاری علی نقی منزوی؛1340-1356)،مجلس شورای ملی(مجلدات 11-16 با همکاری ایرج افشار و دیگران؛1345-1348)،مجلس سنا(در 2 مجلد با همکاری بهاء الدین علمی انواری؛1355-1359)،و ملک(13 مجلد با همکاری ایرج افشار و دیگران، 1351-1380)همت گماشت(برای آگاهی از مشخصات این فهارس-حدیث عشق 2،ص 37-40).
عبد الحسین حائری مجلدات سوم تا هفتم فهرست دانشگاه تهران را که دانشپژوه به صورت موضوعی تدوین کرده بسیار دقیق وصف میکند و هرچند آنها را خالی از اشکال و اشتباه نمیداند،بهترین و عالیترین کار کتابشناسی معرفی میکند(-"استاد محمد تقی دانشپژوه از دریچهء خاطرات شفاهی"،ص 18)زریاب خوئی(متوفی 1374)از وی بهعنوان کسی یاد میکند که به صورت اساسی و متوالی،نسخههای خطی ایران را به دنیا معرفی کرد(-دانشپژوه،1357،ص 246)."