چکیده:
هنر اسلامی پرداختة ایرانیان و هندیان، ترکها، اعراب، یونانیان، اسپانیاییها و مصریان است که هر یک صدها سال پیش از ظهور اسلام در هنر گذشتهای تابناک و درخشان داشتهاند. از میان هنرهای اسلامی، نقوش هندسی که در ابتدا در مصر به دلیل دسترسی نداشتن به معیارهای اندازهگیری دقیق برای انتقال نقشة ساختمانها بهکار میرفت و با استفاده از ریسمانی و چند پاره چوب بهرهگیری از آن میسر بود، اهمیتی یافت و پایهای شد برای پیدایش نقشهای دلکش و دلاویز اسلیمی. پایة شکلهای هندسی بر فرم دایره است که تصویری است از کمان، و چون بهطور مساوی تقسیم شود، چندضلعیهای منظمی را ایجاد میکند که رفتهرفته به شکل ستارههای منظم و خوش نماد در میآیند. از دیدگاه فلسفة اسلامی، این شیوة تطابق، جابهجایی و انتقال تناسب عمدة یک ساختمان در یک دایرة محیطی با توحید نیز میخواند، که وحدت سرچشمه و نقطة پایانی بههم رسیدن همة پراکندگیها و کثرتهاست. بنابراین، جای تعجب نیست که هنرمند اسلامی همة شکلهای وابسته به تقسیمات منظم دایره را بررسی میکند و در نظر میآورد. تاریخ هنر اسلامی مورد بررسیهای گسترده قرار گرفته ولی بررسی شیوههای هنری آن هم مستلزم پژوهشی علمی است و هم نیازمند استادی فن.
خلاصه ماشینی:
"با مشاهدة بسیاری از نقوش حیوانی تکرارشده چون بز، شیر، پرنده و غیره در آثار بشر، از گذشتههای بسیار دور تا به امروز میتوان چنین نتیجه گرفت که استفادة مکرر از این نقوش بیارتباط با اعتقادات توتمی نیاکان ابتدایی ما نبوده است.
نویسندة این پژوهش معتقد است با آگاهی از معنای صحیح و دقیق نمادهایی که برخی از آنها به تدریج به فراموشی سپرده میشوند، و ریشهیابی صحیح مفاهیم آنها میتوان در هنر قالی بافی و سایر هنرهای سنتی و حتی تجسمی در جهان حرفی تازه داشت.
روش تحقیق نحوة جمعآوری اطلاعات: کتابخانهای روش کلی تحقیق: توصیفی- تحلیلی پرسشها و اهداف آیا نگارههای حیوانی و برخی نگارههای گیاهی بافتهشده در فرشهای روستایی و عشایری، به مفاهیم توتمگرایانه اشاره دارند؟ آیا ناخودآگاه بافندة امروز، به ترسیم مفاهیمی میپردازد که زندگی نیاکانش وابسته به آنها بوده است؟ آیا این مفاهیم توتمگرایانه نسل به نسل منتقل شدهاند و امروزه تنها سایهای محو از آن مفاهیم در پس ناخودآگاه ذهن بافندة ایلیاتی باقی مانده است؟ آیا بافندة روستایی و عشایری با شناخت معنای دقیق نمادها، به ترسیم آنها میپرداخته و دلیلی در پس هر نقش بوده است؟ هدف از این مقاله دستیابی به معنای دقیق نمادهای حیوانی و یافتن ارتباطی میان آنها با توتمباوری است.
با مشاهدة تکرار بسیاری از نقوش حیوانی چون بز، شیر، پرنده و غیره در آثار بشر، از گذشتههای بسیار دور تا به امروز، میتوان چنین نتیجه گرفت که استفادة مکرر از این نقوش بیارتباط به اعتقادات توتمی نیاکان ابتدایی ما نبوده است."