چکیده:
هدف این مقاله، پرداختن به جنگ دوم از جنگهای سهگانة شاپور اول با رومیان، در کتیبة کعبة زرتشت است. با بررسی نظرات مختلف ارائه شده دربارۀ سال وقوع دومین جنگ شاپور اول با رومیان و همچنین قیصر رومی درگیر با او، که نامش در کتیبه ذکر نشده است، رخدادهای دورۀ سلطنت شاپور اول و جنگ دوم او با رومیان در حدود سالهای 252 تا 256 میلادی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در تحقیقات صورت گرفته، سلطة ساسانیان در خلال این سالها بر ارمنستان و سوریه، همزمان با دورة سلطنت امپراتور رومی تربونین گالوس، بوده است. شواهد موجود، نشان میدهد که عامل اصلی دفاع رومیان در برابر تهاجمات ساسانیان به سوریه، نه امپراتور گالوس بلکه یک سوری شورشی و مدعی مقام سلطنت به نام اورانیوس آنتونینوس بوده است. به نظر میرسد اورانیوس آنتونینوس، تنها قیصر حاضر در منطقة سوریه، همزمان با تهاجمات شاپور اول بوده است.
The aim of this article is studying the second war of a set of three wars of Shapur I against Romans Empire by virtue of the text of the inscription Kaabe-ie Zartosht. In this article by study and analysis of different presented ideas about the year of the occurrence of second war of Shapur I against Romans and also Roman emperor who fought with him whose name has not been mentioned in inscription، the events of the period of the reign of Shapur I and his second war against Romans about the years 252 till 256 A.D have been discussed and studied. In fulfilled researches، the researchers take into consideration the domination of Sassanians during these years on Armenia and Syria، were simultaneous with the Period of the Roman emperor Trebonian Gallus. But in this research by study of the extant testimonies، the main agent of defense before the attacks of Sassanians to Syria is introduces not emperor Gallus but a rebellious Syrian and claimant of the reign in the name of Uranius Antoninus. So it seems that Uranius Antoninus had been the only present Kaiser in the area of Syria simultaneous with the attacks of Shapur I.
خلاصه ماشینی:
"با بررسی نظرات مختلف ارائه شده دربارة سال وقوع دومین جنگ شاپور اول با رومیـان و همچنین قیصر رومی درگیر با او، که نامش در کتیبه ذکر نشده است ، رخدادهای دورة سـلطنت شـاپور اول و جنگ دوم او با رومیان در حدود سال های ٢٥٢ تا ٢٥٦ میلادی مورد بحث و بررسـی قـرار گرفتـه است .
Ghirshman,p): ردیف امپراتوران صاحب عنوان سال سلطنت ردیف امپراتوران صاحب سال آگوست عنوان آگوست سلطنت ١ فیلیپ عرب ٢٤٩-٢٤٤ م ٧ تربونین گالوس ٢٥٣-٢٥١م ٢ فیلیپ جوان (پسر فیلیپ عرب ) ٢٤٩-٢٤٧ م ٨ ولوسیانوس ٢٥١ م ٣ تراژان دس (داکیوس ) ٢٥١-٢٤٩ م ٩ امیلین ٢٦٠-٢٥٣ م ٤ هرانیوس پسر دس (داکیوس ) ٢٥١ م ١٠ والرین ٢٦٠-٢٥٣ م ٥ هوستیلیانوس پسر دس (داکیوس ) ٢٥١م ١١ گالین ٢٦٨-٢٥٣ م ٦ لوسینیانوس حدود٢٥٠ م ردیف نام امپراتوران شورشی (شیاد) سال سلطنت 1 پاکاتیانوس ٢٤٩-٢٤٨ م ؟ 2 ژوتاپیانوس ٢٤٩-٢٤٨ م ؟ ٣ اورلیوس سولپیسیوس ٢٥٤-٢٥٣ م ٤ پریسکوس (برادر فیلیپ عرب ) ؟ با بررسی جزئیتر و دقت در تعداد امپراتورانی که تقریبا همزمان ، برای کسب قدرت تلاش کرده اند، میتوان نخستین حدس را دربارة عدم ذکر نام قیصر در کتیبۀ شاپور اول مطرح کرد؛ شاید بتوان چنین نتیجه گرفـت کـه بـا توجـه بـه تعـدد همزمـان مـدعیان سلطنت در روم و قلمرو آسـیایی رومیـان بـرای ساسـانیان دقیقـا مشـخص نیسـت کـه سپاهیان رومی اعزامی به منطقۀ سوریه ، سپاهیان کدام یک از این امپراتوران بوده اسـت ."