چکیده:
نشریات الکترونیکی از جمله منابع غنی امکانات هستند که سالیانه بخش عمدهای از وقت،بودجه،و نیروی انسانی کتابخانههای دانشگاهی را به خود اختصاص میدهند.این پژوهش به مجلات الکترونیکی با دو رویکرد"بسامد استفاده"و"هزینهء هربار استفاده"نگریسته است،تا از یک سو جایگاه این منابع در میان کاربران مشخص شده و از سوی دیگر مجموعههای سودمند از نظر هزینه شناسایی شوند.پژوهش پیمایشی-توصیفی است و جمعآوری دادهها با استفاده از پرسشنامه و مراجعهء حضوری به مسئولان بخش سفارشات نشریات لاتین در 15 دانشگاه دولتی شهر تهران انجام گرفته است.نتایج نشان داد که در سال 2003 در حدود 840,702 دلار صرف اشتراک 330,68 عنوان مجلهء الکترونیکی شده است.میانگین هزینهء هربار استفاده از مجموعههای EmeraldùṣEbsco,Ovid,IOP,ACS,ProQuest,Science Direct در دانشگاههای مورد مطالعه،به ترتیب 24/0،88/0،11/1،21/1،66/1،02/2و 4/4 دلار بوده است.به طور کلی مجموعه Science Direct از نظر هزینه-سودمندی و میزان استفاده در رتبهء نخست قرار دارد.
خلاصه ماشینی:
"Cost-Benefit هدف پژوهش هدف این پژوهش آگاهی از میزان استفاده از نشریات الکترونیکی در دانشگاههای دولتی شهر تهران به منظور تعیین جایگاه این منابع در میان کاربران است تا بتوان از نتایج آن در کنار بررسی عوامل مؤثر بر استفاده از نشریات، در انتخاب و تهیه منابع در آینده بهره جست و با تحلیل هزینه-سودمندی نشریات مجموعههای سودمند از نظر هزینه را شناسایی کرده و کتابخانهها را در انتخاب نشریات با صرف هزینه کمتر و استفادهء بیشتر،به منظور بالا بردن کیفیت خدمات اطلاعرسانی و در نهایت بهرهوری یاری داد.
به منظور محاسبهء میزان هزینه-سودمندی مجموعههای نشریات الکترونیکی بدین ترتیب عمل شده است: B/A هزینه-سودمندی (Cost-Benefit) A -هزینه اشتراک مجموعه،در سال 2003 B -میزان استفاده(تعداد مقالات تمام متن به صورت PDF âþ HTML ،برداشت شده از مجموعه در سال 2003)؛به دلیل وجود اختلاف در قیمت و تعداد جامعه استفادهکننده از نشریات در دانشگاههای مختلف و به منظور امکان انجام مقایسه واقعیتر بین دانشگاهها و میزان استفادهء آنها از مجموعهها،از مقیاسی با عنوان"میانگین برداشت مقاله به ازای هر نفر جامعه استفادهکننده"استفاده شده و برای محاسبه آن روش زیر به کار رفته است: B''/A'' -میانگین برداشت مقاله به ازای هرنفر جامعه استفادهکننده A'' -میزان استفاده از مجموعه(تعداد مقالات تمام متن برداشت شده)در سال 2003؛ B'' -تعداد اعضای جامعه استفادهکنندهء بالقوه (تعداد اعضای هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی هردانشگاه).
توزیع فراوانی میانگین برداشت مقاله به ازای هرنفر جامعهء استفادهکننده از مجموعه نشریات الکترونیکی Science Direct در سال 2003 به تفکیک دانشگاهها (به تصویر صفحه مراجعه شود) دانشگاه تهران و تربیت مدرس،هزینه زیادی را پرداخت کرده است،ولی با استفاده زیاد از این مجموعه،از نظر سودمندی هزینه نسبت به دانشگاههایی مانند علامه طباطبایی که کمترین هزینه را برای اشتراک پرداخت کردهاند در بالاترین سطح قرار گرفته است."