چکیده:
موفقیتهای اتحادیه اروپا در حوزه صلح و همگرایی در چند دهه اخیر باعث شده تا برخی این نهاد را به عنوان یک الگوی مناسب برای دستیابی به صلح و امنیت در مناطق دچار منازعه در جهان معرفی کنند (بیندی و دیگران،397:1393). اتحادیه اروپا این فرصت را پیدا کرد تا پس از جنگ سرد نقش بیشتری در موضوعات بینالمللی ایفا نماید. این نهاد با تکیه بر تجارب تاریخی خود و بر اساس رویکردهای لیبرالی سعی نموده تا به شمار زیادی از جوامع دچار منازعه برای مبارزه با افراطیگری و در جهت دستیابی به صلح کمک نماید. افغانستان به عنوان یک نمونه کامل از جوامع دچار بحران، منازعه و برخوردار از دولت ورشکسته، یکی از مهمترین موضوعات امنیتی را طی پانزده سال گذشته پیش روی جامعه جهانی قرار داده است. اتحادیه اروپا به همراه دیگر بازیگران بینالمللی، پس از سقوط حکومت طالبان با حضور خود در افغانستان تلاش نمودند تا با بهرهگیری از اصول و مفاهیم نظریه صلح لیبرال و ارائه کمکهای مختلف مالی، نظامی، فنی و... این کشور را به سمت صلح هدایت کنند و ریشه های منازعه را در این کشور محو نمایند. این مقاله در جستجوی پاسخ این سوال است که « با توجه به حضور پانزده ساله اتحادیه اروپا در افغانستان که با هدف استقرار صلح در این کشور صورت پذیرفته است، این نهاد تا چه میزانی در رسیدن به اهداف خود موفق عمل کرده است؟» فرضیه مقاله حاضر این است که پس از بیش از یک دهه فعالیت اتحادیه اروپا در افغانستان، ارزیابی وضعیت موجود در این کشور و بررسی یافتهها و آمارهای نهادهای بینالمللی نشان میدهد که هیچ پیشرفت واقعی در جهت استقرار صلح، امنیت و توسعه در افغانستان به دست نیامده است و ریشه منازعات در این کشور همچنان پابرجا است.
خلاصه ماشینی:
"بر اسـاس ایـن اهداف تعریف شده ، طی دهه های گذشته اتحادیه اروپا در بحران هـا و منازعـات متعـددی در گوشه کنار جهان و با هدف پیشگیری از منازعات خشونت بار و صلح سازی فعال بـوده اسـت که یکی از این مناطق مهم افغانستان بوده است .
با وجود این که ایـن رویـه ارائـه کننـده رویکرد تا اندازه ای پایین به بالا١ از طریق فعالیت های ریشه ای و جامعه مدنی محور در حـوزه صلح سازی است ، اما همچنان غلبه رویکرد بالا به پـایین کـه در آن فرآینـد صـلح سـازی از سوی سازمان ملل ، برخی دولت ها، اعطاء کنندگان کمک و مقامات و نخبگان محلـی هـدایت می گردد، مشهود است .
آمارهای مختلف سـازمان هـای بـین المللـی ایـن واقعیـت را گوشـزد می کنند که بیش از یک دهه حـضور نهادهـا و اعـضای جامعـه بـین المللـی در افغانـستان و میلیاردها دلار هزینه در این کشور، تاثیر بسیار اندکی در جایگاه افغانستان داشته و در برخی موارد حتی تنزل داشته است که در این بخش به مهم ترین موارد آن می پردازیم : الف ) فساد گسترده ، امنیت و ثبات شکننده بر اساس رتبه بندی سازمان شفافیت بین الملل در سال ٢٠١٣ ، افغانـستان از نظـر فـساد و سوءمدیریت دولتی در میان ١٧٧ کشور در یکی از بدترین جایگاه ها، یعنی ١٧٥ قرار داشـت .
(2015,UNAMA) نمودار شماره ٣ / Source: (UNAMA, 2015) اگرچه اتحادیه اروپا یکی از موفق ترین تجربه هـای صـلح جهـانی اسـت و در بـسیاری از طرح های صلح سازی در مناطق مختلف جهان حضور تاثیرگـذار داشـته اسـت ، امـا برآینـد و نتیجه بیش از یک دهه تلاش و کمـک هـای توسـعه ای جامعـه جهـانی و اتحادیـه اروپـا بـه افغانستان ، ناامید کننده است ."