چکیده:
ارائه تفسیرهای گوناگون از حقوق و تعهدات ناشی از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای(NPT)، یکی از مسائل مهم و مورد مناقشه حقوق بینالملل هستهای است. وجود نقاط ضعف فراوان در این معاهده ازجمله درج عبارات کلی و مبهم، نامشخص بودن مکانیزم حل اختلافات و نداشتن توازن میان حقوق و تعهدات کشورها موجب شده تا قدرتهای هستهای قادر باشند با تفسیر دلخواه، دامنه حقوق و تعهدات ناشی از معاهده را به نفع خود تعریف کنند. قدرتهای هستهای با تفکیک میان «فعالیتهای هستهای حساس و غیرحساس» و تعقیب سیاست «غنیسازی صفر» درصدد نفی حقوق کشورها هستند. هدف اصلی پژوهش پاسخ به این پرسش است که در پرتو حقوق بینالملل چگونه میتوان «حق غنیسازی» ایران را تحکیم، تثبیت و استیفا کرد؟ فرض این پژوهش بر این بنیان استوار است که دستیابی به حقوق هستهای بهویژه «حق غنیسازی» به عنوان «حق لاینفک و ذاتی» ملت ایران و در سازگاری کامل با موازین حقوق بینالملل هستهای است. تلاش برای اثبات حقانیت جمهوری اسلامی ایران از طریق شناسایی و تحکیم حقوق هستهای شامل «حق توسعه»، «حق مشارکت»، «حق انتقال فناوری» و بهخصوص احقاق «حق غنیسازی» به عنوان «حق مسلم» ج.ا.ایران، از دیگر اهداف این مقاله به شمار میرود. نتیجه این تحقیق گویای این واقعیت است که به رسمیت شناختن «حق غنیسازی» علاوه بر تأمین منافع ملی، به توسعه حقوق بینالملل، علیالخصوص در حوزه تفسیر معاهدات و ایجاد رویه بینالمللی کمک میکند.
Offered various interpretations of rights and obligations under the Nuclear Non-Proliferation Treaty (NPT) are one of the major issues of international law nuclear. Existence of wake points in this treaty such as: some vague phrases and sentences، the uncertainty of dispute resolution mechanisms and the imbalance between the rights and obligations of the contracting states. The organizers of the treaty has made nuclear powers to define their interests by arbitrary interpretation of rights and obligations domain under this treaty. The nuclear powers states by differentiate between the «sensitive/ insensitive activities” and pursue of policy named »Zero Enrichment« in order to deny the rights contained in the »NPT”.The main objective of this research is to answer this question that: in the light of international law، how we can obtain، consolidation، and advocated the «Right to Enrichment» of I.R.I?
The hypothesis is based on the basis that to attain complete nuclear rights، particularly the «Right to Enrichment» as «Inherent and Inalienable Right» of the Iranian nation are in compliance with the principles of nuclear international law.One of major objectives of this paper is to prove the legitimacy of the Islamic Republic of Iran''s nuclear rights، including through the identification and consolidation rights of «development»، «participation»، «technology transfer» and the exercise of the «right to enrichment» as «Inalienable Right» in the framework of regulations of Non-Proliferation.
The result of this research indicates the fact that: the recognition of the «right to enrichment»، in addition to preserve the national interest، can develop the international law، especially help the interpretation of international treaties and create international practice.
خلاصه ماشینی:
"برای مقابله با این راهبرد ظالمانه ، پیشنهاد می شود مسئولان ذیربط در جمهوری اسلامی ایران به رهیافت های ذیل توجه و دقت کنند: الف : تلاش برای رفع قطعی اختلافات و موانع حقوقی و فنی با آژانس ؛ ب : پافشاری مقامات رسمی جمهوری اسلامی ایران بر وجود تناقضات در متن قطعنامه ها و بیانیه های رسمی (به رسمیت شناختن حق استفاده از انرژی هسته ای و بلافاصله محروم کردن ایران برای اعتمادسازی)؛ ج: تأکید بر اجرای بند٢ ماده ٤ معاهده «انپی تی » مبنی بر حق توسعه ، حق انتقال تجهیزات و حق مشارکت در مبادلات هسته ای؛ د: جلب نظر مجمع عمومی سازمان ملل برای ارسال درخواست صدور رأی مشورتی به دیوان (ICJ) درخصوص تفسیر حقوقی مستدل و منطقی از ماده ٤ معاهده در مورد تثبیت و تحکیم «حق مسلم غنی سازی» کشورها؛ ه: تهیه پیش نویس یک موافقت نامه تفسیری برای معاهده «انپی تی » (طبق مقررات حقوق بین الملل طرفهای متعاهد می توانند برای از میان بردن مشکلات ناشی از تفسیر معاهده موافقت نامه تفسیری تنظیم کنند)؛ و: توجه دادن محاکم قضایی بین المللی به نقض اصل «برابری حقوق و تعهدات طرفین در معاهدات» در معاهده «انپی تی »؛ ز: استفاده از ابزارهای حقوق بین الملل و بهرهگیری از حقوقدان بین المللی در استدلال مواضع حقوقی و تثبیت آن؛ ح: تأکید بر پایبندی بر اجرای موافقت نامه ژنو ( Joint Plan , ٢٠١٣ November ٢٤ ,Geneva of Action) تا رسیدن به توافق جامع ؛ ط: جلب توجه مجمع عمومی سازمان ملل ، شورای امنیت و افکار عمومی جهانی نسبت به نقض توافقات به عمل آمده از سوی طرف مقابل و تأکید بر پذیرش هرگونه تبعات نقض تعهد وفق مقررات بین المللی ؛ ی: اعلام صریح انجام رفتار متقابل یا «معامله متقابل » (Reciprocity ) طبق موازین حقوق بین الملل در صورت نقض تعهد طرف مقابل ؛ ک: به مصلحت نبودن اعلان طرح خروج از معاهده «انپی تی » ، پادمان یا پروتکل الحاقی آن یا اخراج بازرسان آژانس از کشور."