چکیده:
با طرح نظریۀ ادراکات اعتباری از سوی علامه طباطبایی، بسیاری از علوم بشری از جمله علم اخلاق و گزارههای، آن تحت این نوع از ادراکات طبقهبندی شده و بهتبع آن به لحاظ معرفتشناسی ماهیت و احکامی متفاوت با ادراکات حقیقی پیدا خواهند کرد. در این مقاله با کاوش در آثار علامه طباطبایی در خصوص ماهیت ادراکات اعتباری، مهمترین ویژگیهای این ادراکات استقرا شده و پیرو آن لوازم و خصوصیات گزارههای اخلاقی به ویژه از حیث معرفتشناسی بررسی شده است؛ ویژگیهایی همچون عدم واقعنمایی این گزارهها، معیار در صحت و سقم آنها، پیوند این گزارهها با احساسات و پیامد آن، عدم رابطۀ تولیدی با علوم حقیقی، عدم اتصافشان به اموری همچون بداهت و ضرورت، گسترۀ نفوذ و حوزۀ کاربرد آنها و دیگر خصوصیاتی که عدم توجه به آنها باعث مغالطه و خلط احکام این گزارهها با احکام ادراکات حقیقی میشود.
Allamah Tabatabaei classifies the sciences based on his theory، “idrakat I’tibari” (Conventional Perceptions). According to this theory، the nature of the two perceptions، actual and conventional، are completely different. Based on this theory، Ethics is a conventional science; so، ethical propositions are described by the characteristics of conventional perception. In this essay، we have shown the most important characteristics of conventional perception and have addressed the epistemological issues regarding ethical propositions، such as lack of reality representation of these propositions، the criteria of their truth and falsity، their relation to sentiments and emotions and its consequence، etc.
خلاصه ماشینی:
"به عنوان مطال این مسدله که آیا ادراکات اعتباری جنبۀ حکایت گری داشته و بالتبع گزاره های اخلاقی واقع نما خواهند بود یا خیرب آیا سخن از صدق و کذق راجع به این گزاره ها صحیی است یا نه و ملاظ در موجه بودن یا نبودن آنها چیست ب منشح پیدایش این گزاره ها چیست و نقش عقل یا احساس در به دست آمدن آنها چیست ب ارتبام این گزاره ها با ادراکات حقیقی چگونه بوده و آیا گزاره های اخلاقی را میتوان با برهان و استدتل به دست آورد یا نه ب آیا میتوان از براهین و استدتتت اخلاقی بر وجود خداوند دم زد یا خیرب ارزش و گسترٔە این گزاره ها در چه حدی است و در چه حوزه ای میتوان از آنها استفاده کردب و دیگر مساالی از این دست که پرداختن به همۀ آنها به صورت مفصل از عهدٔە یک مقاله خارف است و نوشتاری در حد یک رساله میطلبد ولی به قدری که مجال فرصت بدهد به مهم ترین این مساال پرداخته و ثمراتی را که نظریۀ ادراکات اعتباری بر حوزٔە اخلاق به جای میگذارد احصا و تبیین خواهیم کرد."