چکیده:
در مورد مسئله بودن یا نبودن پدیده «اختلاف نسلی» در بین صاحبنظران اختلاف نظر وجود دارد؛ اما در جوامعی همچون ایران که تغییرات ساختاری و ارزشی وسیعی را تجربه می کنند، عدم مدیریت صحیح تضاد های حاصل از این تغییرات در بخش های مختلف جامعه به طور بالقوه زمینه را برای بروز مسئله «شکاف نسلی» و در شدیدترین حالت «گسستگی بین نسلها» و بحران هویت ناشی از این امر فراهم می سازد. هدف از مقاله حاضر، تحلیل داده های تجربی جهت شناخت وضعیت شکاف نسلی در جامعه کنونی ایران است با استفاده از تحلیل ثانویه داده های حاصل از موج پنجم پیمایش ارزش های جهانی با حجم نمونه 2667 نفر و روش کتابخانه ای جهت تحلیل نظری این پدیده. نتایج حاکی از آن است که گرایش نوجوانان و جوانان به ارزش های مدرن و احساس بحران هویت ناشی از جدا افتادگی آنها از نسل های پیشین به مرور افزایش یافته است و در صورت عدم مدیریت صحیح فرایندهای فرهنگ پذیری نوجوانان و بازتولید فرهنگی جوانان از سوی دولت و رسانه ها، تعارضات نسلی و در نهایت گسست نسلی، آینده مسیر توسعه جامعه را به مخاطره خواهد انداخت.
خلاصه ماشینی:
نتـایج حـاکی از آن اسـت کـه گرایش نوجوانان و جوانان به ارزش های مدرن و احساس بحران هویت ناشـی از جدا افتادگی آنها از نسل های پیشین به مرور افزایش یافته است و در صورت عدم مدیریت صحیح فرایندهای فرهنگ پذیری نوجوانان و بازتولید فرهنگی جوانان از سوی دولت و رسانه ها، تعارضات نسلی و در نهایت گسست نسلی ، آینده مسـیر توسعه جامعه را به مخاطره خواهد انداخت .
بر اساس نتایج حاصل از تحقیقات به عمل آمده پیرامون شکاف نسلی در ایران طی دو دهه ١٣٧٠ و ١٣٨٠(آزادارمکی ، ١٣٧٩؛ معیدفر، ١٣٨٣؛ تاجیک ، ١٣٨٣؛ آزادارمکی و ملکی ، ١٣٨٦) می توان گفت که هر چه به سال های آخر دهه ١٣٨٠ نزدیک تر شده ایم ، گسست های ارزشی - فرهنگی بین نسل جوان و بزرگسالان افزایش یافته است .
-«بررسی آگاهی ها، نگرش هـا و رفتارهـای اجتمـاعی و فرهنگـی در ایـران » توسـط منوچهر محسنی در سال ١٣٧٤: طبق نتایج این پژوهش شکاف قابل ملاحظـه ای میـان دو نسل جوان و سالخورده وجود نداشته است به جز گرایش فزاینده نسل ١٦ تا ٢٤ سـاله بـه ارزش های مادی گرایانه ( محسنی ، ١٣٧٩).
-آزاد ارمکی در پژوهش دیگری تحت عنوان «جوانان و دگرگونی فرهنگی ارزشی » در سال ١٣٨٣ نشان داد که نسل جدید بیشترین نقش را در تغییر اجتمـاعی و فرهنگـی داشـته است اما روابط نسلی همچنان کمتر تزاحمی است بلکه بیشتر بر اساس وجود ارزش هـای اجتماعی مشترک تلفیقی است ( ساروخانی و صداقتی فرد، ١٣٨٨ : ٢٣).