Philosophers have come up with intellectual and philosophical reasons for proving God which has been criticized by the adversaries of philosophy such as Ash'arites، mystics and experimentalists. An article named "demonstrability of pre-eternal propositions" written by the great intellectuals Seyyed Ali Alam-al-Hoda and Ahad Faramarz Gharamaleki has been published in the weighty 'Hekmat' magazine، second number of the fall and winter of 1382، belonging to the University of Imam Sadegh، peace be upon him، which has criticized the demonstrability of God's existence by appealing to "the impossibility of proving because God doesn't have essence" and "the impossibility of priory demonstration". The author of this article defended the theory of demonstrability of God's existence in an article in the weighty Ghabasat magazine، number 35 of spring of 1384 and criticized Hekmat's article through it.
Fortunately one of the writers of the above article، Dr. Ahad Faramarz Gharamaleki، my old and learned friend، has answered my criticism which has been published in this same Ghabasat magazine، named "views on refutation". After studying the photocopy of the handwritten article of my erudite friend، and giving very much thanks for this response، I am analyzing his answers for exchanging thoughts and showing my attention to this response.
خلاصه ماشینی:
"اثبات بدیهی مبنای اساسی فاضل محترم امتناع اثبات امر بدیهی است که در کل مقاله و پاسخ تکرار میشود و معقتد است چون گزاره ازلی «خدا موجود است» بدیهی است، قابل اثبات نیست: «این گزاره اساسا بدیهی است و به دلیل بداهت، برهانناپذیر است» (قبسات، همینشماره، ص239) درباره اثبات امربدیهی دو نکته ظریف و قابل تأمل وجود دارد: یکی عدم نیاز بدیهی به اثبات، و دومی اثبات ناپذیری، نقد و پاسخ تفصیلی از این بحث که مکرر درمکرر است و درصفحات آینده ذیل عنون موضع واشکال دوم خواهد آمد.
استدلال نگارنده در عبارت پیشگفته، تبیین ذات موضوع بودن محمول یا مساوقت آن با موضوع در مطلق قضایا نیست؛ بلکه کلام در باره محمول گزاره خاص یعنی گزارههای ازلی، «خدا موجود است» متمرکز است که آیا محمول این نوع گزارهها ذات موضوع است یا مساوق آن؟ از آن جا که تعبیر «ذات» موهم ماهیت داشتن است، در فلسفه برای بیان نسبت محمول در گزاره ازلی به جای ذات موضوع بودن محمول از تعبیر «مساوقت» استفاده میشود به این معنا که در قضیه «الله موجود» محمول با موضوع در خارج یکی و عین هم هست؛ بلکه اصلا موجود حقیقی به الله منحصر است؛ پس در فلسفه -چنان که در صفحات آینده خواهد آمد- این قضایا را قضایای عکس الحمل میخوانند؛ یعنی موضع موضوع و محمول باید بر عکس باشد و گفته شود: «بعض الموجود الله»."