چکیده:
باوجود مزایای زیادی مانند استفاده از سوخت پاک، استقلال از شبکة راههای شهری و ظرفیت بالا در جابهجایی مسافر، در برخی موارد بهعلت مکانسنجی نامناسب ایستگاهها، قطار شهری فاقد کارایی بهینه است. بنابراین، ضروری است تا در طراحی شبکة ایستگاهها و خطوط قطار شهری- که مهمترین وسیلة نقلیة عمومی و در عین حال پرهزینهترین ازنظر احداث و راهاندازی است- تا حد امکان از دانش و فناوری روز استفاده کنیم. روش پیشنهادی این تحقیق شامل شناسایی معیارهای تأثیرگذار در مکانیابی ایستگاهها و بهکارگیری روش تحلیل سلسلهمراتبی در وزندهی به هریک از آنها، استفاده از سیستم اطلاعات مکانی برای ارزیابی مکان ایستگاهها در نقشة طرح اولیه، شناسایی ایستگاههای نیازمند اصلاح مکان و در ادامه پیشنهاد چند گزینه برای تغییر موقعیت فعلی ایستگاههای نامناسب و درنهایت بهکارگیری مدل تصمیمگیری نزدیکی به گزینة ایدئال با هدف انتخاب بهترین گزینة پیشنهادی است. این روش توانست با دقت مناسب، وضعیت نقشة طرح فعلی خط سه قطار شهری تهران- حدفاصل میدان راهآهن و بزرگراه شهید صیاد شیرازی- را ارزیابی و با اعمال تغییرات محلی در شبکه، نقشة موجود را اصلاح کند. خروجی نهایی این تحقیق بیانگر بهبود کارایی شبکة قطار شهری براساس اصلاح مکان ایستگاههای نامناسب است.
خلاصه ماشینی:
"روش پیشنهادی این تحقیق شـامل شناسـایی معیارهـ ی تأثیرگـذار در مکان یابی ایستگاه ها و به کارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی در وزن دهی به هریک از آن ها، استفاده از سیستم اطلاعات مکانی برای ارزیابی مکان ایستگاه ها در نقشۀ طرح اولیه ، شناسایی ایستگاه هـای نیازمند اصلاح مکان و در ادامه پیشنهاد چند گزینه برای تغییر موقعیت فعلی ایستگاه های نامناسب و درنهایت به کارگیری مدل تصمیم گیری نزدیکی به گزینۀ ایـدئال بـا هـدف انتخـاب بهتـرین گزینـۀ پیشنهادی است .
در این تحقیق ، با مطالعه و بررسی معیارهای مـؤثر بـر مکـان یـابی ایستگاه های قطار شهری، پنج معیار ویژگیهای مهندسی و زمین شناسی، تناسب زیست محیطی، تراکم جمعیت ، شاخص اتصال (میان شبکۀ قطار شهری و دیگر سیستم های حمل ونقل ، مراکز فعلی و بالقوة جاذب سفر) و معیار هزینۀ احداث طرح درنظـر گرفتـه شـده اسـت .
در پژوهش ابطحی و ملاپور (١٣٨٨) برای تعیین مناسب ترین گزینه از بین چند گزینۀ مسیر مطرح شده در یک سیستم ریلی درون شهری، از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شـده اسـت کـه در آن چهـار معیـار اصـلی و دوازده زیرمعیـار بـرای مقایسـۀ گزینـه هـای پیشـنهادی در تصمیم گیری شرکت داده شد.
/ / شکل ٢ نقشۀ تناسب مکانی محدودة مورد مطالعه همان طور که اشاره شد، در این مقاله برای مقایسۀ گزینه های پیشنهادی (ایستگاه هـای قطار شهری) جهت جایگزینی با ایستگاه های نامناسب از مـدل TOPSIS اسـتفاده شـده است ."