چکیده:
پسته با ارزش اقتصادی بسیار بالا نقش ویژهای در صادرات غیر نفتی ایران دارد و شناسایی مناطق مستعد کشت آن در سطح کشور، زمینه را برای برنامهریزیهای لازم در مورد آن فراهم خواهد کرد. از آنجاییکه هر یک از محصولات کشاورزی، شرایط اقلیمی و محیطی خاصی را میطلبد، لذا کارشناسان، توجه ویژهای به آمایش سرزمین داشته و بر پایه مدلهای اکولوژیکی- سرزمینی، منابع زمین را با روشهای مناسب؛ شناسایی، ارزیابی و به منظور اهداف خاصی، قابلیتسنجی مینمایند. هدف از این تحقیق، شناسایی پتانسیل توان اکولوژیکی مناطق کشت پسته در شهرستان دامغان میباشد که در این راستا، با در نظر گرفتن نیازهای اکولوژیک پسته، شاخصهای توپوگرافی (ارتفاع، شیب)، زمینشناسی، بارش، رطوبت نسبی و دما، تهیه و مورد استفاده و تحلیل قرار گرفته است و سپس با استفاده از روشهای تصمیمگیری چند معیاره (MCDM) مبتنی بر روش ویکور و به کمک محیط نرمافزاری ArcGIS مدلسازی و تحلیل فضایی اطلاعات صورت گرفته و بر اساس آن اراضی شهرستان دامغان از نظر قابلیت کشت پسته، ارزیابی و طبقهبندی شده است. نتایج تحقیق نشان دهنده کارایی روش ویکور در سنجش قابلیت اراضی برای کشت پسته بوده و بر اساس آن شهرستان دامغان به پنج بخش بسیار مناسب، مناسب، متوسط، ضعیف و نامناسب تقسیم شده است. اراضی بسیار مناسب و مناسب، بر روی هم 96/68 درصد و اراضی متوسط، 76/21 درصد که بر روی هم، این اراضی، عمدتا در دهستانهای قهاب رستاق، قهاب صرصر، حومه و دامنکوه قرار دارند و اراضی ضعیف و نامناسب، 24/9 درصد از مساحت شهرستان را به خود اختصاص داده است که عمدتا در دهستانهای رودبار، تویه دروار و نوارهای بسیار باریکی از دهستانهای دامنکوه و حومه را به خود اختصاص داده است.
خلاصه ماشینی:
هدف از اين تحقيق ، شناسايي پتانسيل توان اکولوژيکي مناطق کشت پسته در شهرستان دامغان ميباشد که در اين راستا، با در نظر گرفتن نيازهاي اکولوژيک پسته ، شاخص هاي توپوگرافي (ارتفاع ، شيب )، زمين شناسي، بارش ، رطوبت نسبي و دما، تهيه و مورد استفاده و تحليل قرار گرفته است و سپس با استفاده از روش هاي تصميم گيري چند معياره (MCDM) مبتني بر روش ويکور و به کمک محيط نرم افزاري ArcGIS مدل سازي و تحليل فضايي اطلاعات صورت گرفته و بر اساس آن اراضي شهرستان دامغان از نظر قابليت کشت پسته ، ارزيابي و طبقه بندي شده است .
از اين رو استفاده از مدل هاي مرتبط با شناسايي توانمنديهاي کشاورزي هر منطقه ، در جلوگيري از به وجود آمدن بسياري از مشکلات ، راه گشا و مفيد ميباشد، چرا که مدل ها ابزار عملي هستند که ميتوان به کمک آنها، به درکي از واقعيت ، البته نه کل واقعيت ، بلکه بخش مفيد و قابل فهم آن دست يافت (فال سليمان و همکاران ،١٣٩٢: ١٤٠) با توجه به اهميت پسته در صادرات غيرنفتي، و شناسايي مناطق مستعد کشت آن در سطح کشور، زمينه را براي برنامه ريزيهاي لازم در مورد آن فراهم خواهد کرد (جعفربيگلو و همکاران ، ١٣٨٧: ١٠١) هدف از اين تحقيق ، شناسايي پتانسيل توان اکولوژيکي مناطق کشت پسته در شهرستان دامغان ميباشد که دستيابي به آن با در نظر گرفتن نيازهاي اکولوژيک پسته و با استفاده از روش هاي تصميم گيري چند معياره (MCDM) مبتني بر روش ويکور انجام شده است .