چکیده:
این مقاله بر آن است تا به بررسی فلسفه اخلاق تکلیفگرایانه کانت و مقایسه آن با منشور اخلاقی جهانی در سازمان بپردازد که آیا اخلاق کانت با منشور اخلاقی جهانی در سازمانها سازگاری دارد یا نه؟ اخلاق کانت یکی از مهمترین نظامهای تکلیفگرایانه اخلاقی است که به نیت و انگیزه عمل و خود عمل اهمیت میدهد. کانت، انگیزه عمل به قوانین اخلاقی را صرفا احترام به آنها میداند. کانت برای تشخیص اوامر و قواعد اخلاقی پنج معیار به دست میدهد که اگر دستورات به اصطلاح اخلاقی، از این آزمونهای پنجگانه موفق بیرون آیند، اخلاقی والا غیراخلاقی هستند. آن معیارها عبارتند از: 1. اصل تعمیمپذیری 2. قاعده قانون عام طبیعت شدن 3. قاعده غایت فی نفسه بودن انسان 4. قاعده خودمختاری انسان و 5. قاعده کشور غایات. منشور اخلاقی جهانی که عبارتند از: 1. اصل امانت 2. اصل مالکیت 3. اصل اعتبار 4. اصل شفافیت 5. اصل منزلت 6. اصل انصاف 7. اصل شهروندی 8. اصل حساسیت، سازگاری کاملی با معیارهای اخلاقی کانت دارند. از این رو میتوان بر اساس دیدگاه کانت آنها را اخلاقی دانست، البته به این شرط که هدف از واضعان و عاملان منشور اخلاقی جهانی، صرفا احترام به این قوانین باشد نه نتیجهای که از آن عاید سازمانها میشود، از قبیل موفقیت در رقابت و سود بیشتر. نتیجه آن که اخلاق کانت نسبت به اخلاق غایتگرایانه و سودگرایانه بیشتر با منشور اخلاقی جهانی سازگاری دارد، البته با همان شرایطی که ذکر شد.
خلاصه ماشینی:
"٠٢) چکیده اخلاقی جهانی در سازمان ها سازگار است ، یا نه ؟ اخلاق کانت از مهم ترین نظام های تکلیف گرایانۀ اخلاقـی اسـت کـه بـه نیـت و انگیزة عمل و خود عمل اهمیت میدهد.
او برای اخلاق ارزش ذاتی قائل است ، حتی از طریق اخـلاق مبانی دین را اثبات میکند و اعتقاد دارد تکلیف اخلاقی از طریق عقل مشخص مـیشـود و انگیـزة اطاعت از قوانین اخلاقی، صرفا باید احترام به این قـوانین باشـد، نـه چیـزی دیگـر.
مثلا اگـر عقـل بگویـد «راسـت بگـو» و غایت دیگری غیر از راست گویی در نظر نداشته باشد، امـری مطلـق اسـت کـه کانـت فقـط آن را اخلاقی میداند، اما اگر عقل بگوید راست بگو تا سود فراوان ببـری یـا مـورد اعتمـاد مـردم واقـع شوی، امری شرطی است ، زیرا پای غایتی غیر از خود عمل راسـت گـویی در میـان اسـت ، و اگـر بتواند از راهی دیگر غیر از راست گویی به آن غایت برسد، دیگر راست نمـیگویـد ( ,١٩٧٢ ,Kant .
٤. اخلاق تکلیف گرایانۀ کانت نسبت به اخـلاق هـای سـودگرایانه بـا منشـور اخلاقـی جهـانی سازگاری بیشتری دارد، زیرا هدف اجرای منشور اخلاق جهانی احترام به شخصیت انسان ها است ، اما اگر انگیزة عمل به منشور سود و منفعت سازمان باشد، فلسفۀ وجودی آن زیر سؤال مـی رود و انسان ها و شخصیت آن ها به عنوان وسیله ای جهت دستیابی به سود بیشتر تلقی میشـوند کـه اگـر این سود از راهی دیگر غیر از احترام به انسان ها تأمین شود، متولیان سازمان جهت نیل به آن سـود آن را انجام خواهند داد."