چکیده:
در این پژوهش به مقولة عکس بهعنوان بستری برای ارتباط و تولید معنا نگریسته میشود و فعالیت هنری-اجتماعی عکاسی، بهمثابة ابزاری رسانهای که امروزه نقش مهمی در عرصة ارتباطات دارد و همچون سایر ابزارهای رسانهای در خدمت ایدئولوژی صاحبان رسانه است، در نظر گرفته میشود. نظریة بازنمایی، با نگاهی انتقادی به رسانه ظهور یافت. روش نشانهشناسی امکان بررسی لایههای زیرین متون رسانهای ازجمله عکس را دارد. در این نوشتار بر اساس نظریة بازنمایی و روش نشانهشناسی به تحلیل عکسهای پایگاه عکاسی توتالی کول پیکس با موضوع محرم و عاشورا پرداختیم. مؤلفههای بهدستآمده از تحلیل عکسها، گویای این امر بود که عکسها با ارائة تصویری همراه با اعوجاج از مناسک محرم در میان مسلمانان، به بازنمایی اسلام و مسلمانان بهعنوان یک «دیگری» میپردازد. ویژگیهایی همچون خشونت عزاداران، غلبة مردانگی و نقش منفعل زنان عزادار در مناسک دینی، انسجام و قدرت جمعی آنان، بهعلاوة فراگیری این ویژگیها در میان همة مسلمانان ازجمله مضامین حاضر در این مجموعهعکس است؛ ضمن اینکه نمادهای مرسوم شیعی نیز در عکسها با چنین مضامینی آمیخته میشود. مفاهیم برآمده از تحلیل عکسها که اغلب حول مضامین منفی همچون خشونت است، میتواند اقدامی در راستای جریان کلیتر اسلامهراسی در جهان غرب قلمداد شود.
خلاصه ماشینی:
"ویژگی هایی همچون خشونت عزاداران ، غلبۀ مردانگی و نقش منفعل زنان عزادار در مناسک دینی ، انسجام و قدرت جمعی آنان ، به علاوة فراگیری این ویژگی ها در میان همۀ مسلمانان ازجمله مضامین حاضر در این مجموعه عکس است ؛ ضمن اینکه نمادهای مرسوم شیعی نیز در عکس ها با چنین مضامینی آمیخته می شود.
عکس به جهتی نوعی هنر محسوب می شود و هنر همواره حاوی اطلاعاتی راجع به جوامع ، افراد، فرهنگ ها و هنجارها است و همیشه چیزی دربارة جوامع به ما می گوید (الکساندر٣، به نقل از حسینی داورانی ، ١٣٩٢: ٩٥)؛ اما امروزه هنر تبدیل به عرصه ای برای تنازع بین گروه ها شده است تا از این طریق خود را جاودانه کند (ربیعی و محبی ، ١٣٩٠: ١٠٠-٩٩).
انتشار یک جانبۀ عکس هایی محدود از برخی رفتارها در مناسک عزاداری محرم که صحت آن مورد تأیید تمامی مراجع دینی تشیع نیست و شیعیان از آن نهی می شوند، و استفاده از مرز مخدوش واقعیت و تصویر توسط رسانه های غرب در این باره ، به جریان اسلام هراسی کمک کرده است .
بر اساس تحلیل نشانه شناختی به این نتیجه رسیدیم که این رسانه در ارائۀ روایتی از مناسک دینی میان شیعیان ، عملکرد بی طرفانه ای نداشته است و آنچه در اغلب عکس ها بازنمایی می شد خشونت ، حاکمیت جنسیتی مردان و رفتارهای غیرعقلانی آنان بود که همگی می توانند تصویری از گفتمان حاکم در جهان غرب دربارة مسلمانان باشند؛ تصویری که در حال اشاعه و گسترش وسیع در سراسر دنیاست ."