چکیده:
توجه به مقوله محیط زیست و اهمیت آن در زندگی امروز نسل بشر، امری است که نمی توان از آن به سادگی گذشت. تقریبا از اواخر دهه ۱۹۶۰، آگاهی درباره موضوعات زیست محیطی و توجه به آنها فزونی گرفته است. از دهه ۱۹۷۰ به بعد، بسیاری از دولت ها و نهادها مدیریت بین المللی محیط زیست را ایجاد کرده اند. در سال ۱۹۹۲، بسیاری از فرآیندهای سیاسی بین المللی که با موضوعات توسعه و محیط زیست و نیز با مفهوم مورد اختلاف توسعه پایدار پیوند دارند، پا به عرصه ظهور گذاشتند. از سوی دیگر، سوانح طبیعی و شرایط اضطراری (نظیر جنگ یا درگیری ها) اغلب منجر به ایجاد تهدیدات زیست محیطی همچون آلودگی آبهای سطحی و زیر زمینی، آلودگی هوا، مشکلات ناشی از بمبارانهای شیمیایی و هستهای، نشت مواد سمی و خطرناک بر جای مانده از آوار و پسماندها با منشائی غیر از پسماندهای عادی روزانه شهری و صنعتی میگردد. در این راستا وجود تهدیدات نظامی علیه ایران از یکسو، و قرار گیری کشورمان در منطقهای سانحه خیز از سوی دیگر، لزوم توجه به موضوع پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در محیط زیست را آشکار می نماید؛ لذا به منظور درک بهتر موضوع، شناسایی تهدیدات زیست محیطی در حد مختصر و مفید لازم و ضروری به نظر می رسد. در این مقاله سعی شده است تا به طور مختصر تهدیدات زیست محیطی که در اثر وقوع سوانح رخ می دهد بررسی و در پایان، راهکارهای مدیریتی در حوزه مدیریت بحران و پدافند غیرعامل در بخش زیست محیطی ارائه شود.
خلاصه ماشینی:
در این راستا وجود تهدیدات نظامی علیه ایران از یکسو، و قرار گیری کشورمان در منطقهای سانحهخیز از سوی دیگر، لزوم توجه به موضوع پدافند غیرعامل و مدیریت بحران در محیط زیست را آشکار مینماید؛ لذا به منظور درک بهتر موضوع، شناسایی تهدیدات زیستمحیطی در حد مختصر و مفید لازم و ضروری بهنظر میرسد.
همچنین به منظور شاخصسازی اثرات محیطی بحران میتوان متغیرهای زیر را اندازهگیری نمود: افزایش آلودگی هوا افزایش آلودگی آبهای سطحی، زیرزمینی و منابع آب تخریب اراضی جنگلی، مرتعی، حیات وحش و زیستگاههای آبی فروزینگی اکوسیستم شامل کاهش توده حیاتی، تولید، تنوع گونه، شادابی گیاهی بیابانزایی همچنین میتوان برخی از مشکلات زیستمحیطی بعد از وقوع حوادث را در موارد ذیل خلاصه و دستهبندی نمود: بههم خوردن اکوسیستم منطقه در اثر حادثه تأخیر در جمعآوری و دفن اجساد انسانی و لاشههای حیوانات عدم تأمین به موقع وسایل و تسهیلات ضروری و یا تأخیر در تهیه و در اختیار گذاشتن وسایل لازم برای جمعآوری زباله خانوارها و محیط عدم رعایت اصول و موازین بهداشتی به وسیله ساکنین نگهداری و تردد احشام و حیوانات در منطقه عدم جمعآوری و حمل زباله از منطقه عدم احداث سرویسهای بهداشتی عدم ترمیم خرابیهای سیستم فاضلاب و پسآبهای منازل، اماکن عمومی و کارخانجات سایر عوامل 6- چالشهای زیستمحیطی پس از رخداد سوانح یکی از چالشهای اساسی پس از رخداد سوانح و در هنگام شرایط اضطراری، به ویژه زلزله و سیل و طوفان، مدیریت صحیح پسماندها (آوار- زباله) است که متاسفانه در ایران و بسیاری مناطق دیگر دنیا مورد توجه قرار نمیگیرد.