چکیده:
همنشینی و جانشینی، همانگونه که زبانشناسانی چون رومان یاکوبسون از آغاز اشاره کردهاند، تاروپود زبان را تشکیل میدهد. ازاینرو، میتوان با مشخصکردن مؤلفههای معنایی یک واژة خاص و سپس بررسی ارتباطهای واژههای همنشین و جانشین با آن، کارکردهای آن واژه را در زبان در سطح گستردهای مشخص کرد. با این روش، ابتدا همنشینها و جانشینهای واژة مورد نظر مشخص میشود، سپس بر پایة مؤلفههای معنایی بهدستآمده از واژههای همنشین و جانشین، مؤلفههای مشترک نشان داده میشود؛ این مؤلفهها، مؤلفههای معنایی واژة موردنظر است. واژة «حق» یکی از کلیدیترین واژههای قرآن کریم است که 290 بار در آن تکرار شده است. این واژه همراه واژههای همنشین و جانشینش در قرآن (رسول، دین، باطل، هدی، صدق و بینات) مبنای تحلیل واژة حق شده است. افزونبر زبان عربی به معنای عام، این واژه در گونة عربی قرآنی نیز مصداقهای متنوعی یافته است؛ برای مثال خداوند خود و تمام تصرفاتش در جهان مانند خلقت، ارسال رسولان، نزول وحی، وعده، وعید و... را حق دانسته است. در این مقاله، کوشش میشود مؤلفههای معناییای که میان جانشینها و همنشینهای حق مشترک است، بر پایة واژههای برگزیده مشخص شود.
خلاصه ماشینی:
"این واژه همراه واژههای همنشین و جانشینش در قرآن (رسول، دین ، باطل ، هدی، صدق و بینات) مبنای تحلیل واژة حق شده است .
افزونبر زبان عربی به معنای عام، این واژه در گونة عربی قرآنی نیز مصداقهای متنوعی یافته است ؛ برای مثال خداوند خود و تمام تصرفاتش در جهان مانند خلقت ، ارسال رسولان، نزول وحی ، وعده، وعید و...
بنابراین ، مؤلفه های معنایی مشترک همنشین های حق در رویارویی با انسان کافر یا منافق به این شرح است : برخی انسانها به آن «ایمان نمی آورند»، آن را «کتمان» و یا «تکذیب » می کنند.
تمام این موارد از خداوند دانسته شده است : هدایت واقعی ازآن خداست و غیر از خدا کسی نمی تواند ادعای هدایت دیگران را داشته باشد (بقره.
٧. نتیجه گیری با توجه به مؤلفه های معنایی موجود در همنشین های حق ، می توان گفت مؤلفه های مشترک میان همنشین های حق عبارتاند از: «از سوی خداوند بودن »، «داشتن یاری خداوند و به سرانجام رسیدن »، «روشن و آشکار بودن و نداشتن ابهام»، «نبود عذر و بهانه در نپذیرفتن آن»، «اسوهبودن برای مردم»، «به سختی نیفتادن کسی با پذیرش آن» و «واکنش دوگانة انسانها در روبه روشدن با این امور».
می توان این پژوهش را به تمام همنشین ها و جانشین های حق گسترش داد و به مؤلفه های بیشتر و دقیق تری رسید؛ زیرا این پژوهش راهی است برای استفاده از این شیوه در به دست آوردن مؤلفه های معنایی یک واژه در ساختار قرآن کریم ."