چکیده:
از آنجا که در کشور ما بازار آب رقابتی نبوده و و فرضهای رقابت کامل در این بازار برقرار نیست، قیمتهای بازار نقش خود را در هدایت و تصمیمگیری اقتصادی از دست میدهند.پس برابری قیمت آن با ارزش واقعی دچار اختلال شده و تخصیص منابع بخش عمومی که هدف آن به حداکثر رساندن رفاه جامعه است با مشکل مواجه میشود.در این شرایط باید بهدنبال قیمتهایی بود که نمایانگر ارزش حقیقی عوامل تولید و خدمات و کالاهای تولید شده باشد باشد که بهآن قیمت سایهای نیز گفته میشود.هدف این مقاله دسترسی به این قیمت با توجه به شرایط اقلیمی کشور است.
به این منظور ابتدا با تقسیمبندی طبیعی، جایگاه آب در بین مناطق طبیعی مشخص شده، سپس تقسیمبندی انواع منابع عرضه آب صورت گرفته و آبهای زیرزمینی بهعنوان مورد مطالعاتی معرفی میگردد.
بنابر این مشکلات بهرهبرداری بیش از حد از سفرههای آب زیرزمینی و علت مطالعه قیمت سایهای آب در کشور مطرح شده و؛بهدنبال آن فرضیه تحقیق و در پی آن آشنایی با برخی از واژگان و اطلاعات تحقیق ارائه میشود.پس از بیان مدل تخمین مدل مورد ارزیابی قرار میگیرد و در نهایت نتیجهگیری و پیشنهادات مطرح خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"به این منظور رابطه دیگری بهشکل زیر مورد تخمین قرار گرفت: (24)در مرحله بعد با استفاده از ضرایب بدست آمده توسط تخمینهای فوق، معادلات 13 و 19(که بیانکننده اثر بارندگی تجمعی بر هزینهها و اضافه ناخالص بر ذخیره آب است) در سه شرکت آب منطقهای محاسبه گردید که مقادیر صورت و مخرج کسر معادله 21 را تشکیل میدهند و نتایج حاصله به ازای استانهای منتخب، شامل استان تهران(جدولهای 3-1)، سیستانوبلوچستان(جدولهای 6-4)و کرمان(جدولهای 9-7)قابل مشاهده است.
اگر میانگین ارقام در هر جدول را بیانکننده ارزش کمیابی طی دوره مورد بررسی در نظر بگیریم، قدرمطلق آنها برای هریک از استانهای تهران، سیستانوبلوچستان و کرمان به ترتیب برابر 102685107 و 46964770 و 341985490(هزینه برحسب واحد پول و به ازای هر متر مکعب ارتفاع چاه حفاری شده)است که گویای بزرگتر بودن هزینه دسترسی به آب در استان تهران نسبت به سایر استانها است.
بنابر این رانتی نصیب ساکنین این استان میشود و در واقع، چون در استان تهران نسبت به دو استان دیگر ارزش آب بیشتر است، پس بهعنوان مثال کشاورز استان تهران، از این فرصت منفعتی را کسب میکند؛زیرا نهاده آب-که با قیمت بیشتری در این استان بهدست میآید-با قیمتی همانند سایر نقاط کشور در اختیار کشاورزان قرار میگیرد و همین وضعیت کمابیش برای مصارف خانگی و یا صنعتی نیز برقرار است."