چکیده:
این مقاله درصدد بررسی مقایسهای آراء حسن حنفی و محمدآرکون است. حنفی از جمله نواندیشان اسلامی است که برای رهایی مسلمانان از وضعیت انحطاط و همچنین ارائۀ راهکار برای آیندۀ جوامع اسلامی به نقد سنت اسلامی و تمدن غربی میپردازد. وی معتقد است پیروی تمام و کمال از الگوهای غربی برای جبران عقبماندگی مسلمانان راهگشا نیست و همچنین فاصلۀ بین نظر و عمل در عالم اسلام بسیار زیاد شده و تنها راه برای نجات مسلمانان از انحطاط، پیوند میان نظر و عمل اسلامی است. محمد آرکون نیز بهعنوان یکی دیگر از نواندیشان برجستۀ اسلامی، سنت اسلامی را به دلیل ماهیت غیرتاریخمندی آن مورد انتقاد قرار میدهد و سکولاریسم غربی را به دلیل نادیدهگرفتن بعد دینی، الگویی کامل برای جوامعاسلامی نمیداند. آرکون راهحل خود را در قالب تاریخمندکردن اندیشۀ اسلامی مطرح میکند که میتواند با برجستهکردن جنبههای عقلانی دین اسلام، راه را برای نقد سنت اسلامی باز کند. حسن حنفی و محمد آرکون به طور مشترک از نقد سنت اسلامی، تمدن غربی، برای پاسخ دادن به سؤال «چه باید کرد تا از انحطاط رهایی یافت؟» استفاده میکنند.
خلاصه ماشینی:
"هرچند که همۀ مسلمانان ، قرآن و سنت رسول اکرم (ص ) را به مثابه دین اسلام درنظر مـی گیرنـد امـا اختلاف نظرهای بسیاری در مورد چگونگی تفسیر و تعبیر از این منابع وجود دارد که در نهایت منجـر بـه شکل گیری پاسخ های گوناگون به مسئلۀ انحطاط و عقب مانـدگی مسـلمانان در نـزد متفکـران اسـلامی می شود.
حتی وی از غرب زدگی بـه عنـوان یکـی از بحران های جوامع اسلامی یاد میکند و معتقد است تقلید و غـرب زدگـی، بحـران دیگـری اسـت کـه مقایسۀ آراء حسن حنفی و محمد آرکون دربارة علل انحطاط مسلمانان و راه رهایی از آن ٧٥ (Comparison of the votes of Hassan Hanafi and Mohammed Arkoun .
آرکون ، هیچگاه مدافع روش و الگویی تمام غربی نیست و بـرای همـین اسـت کـه مـیگویـد ((مـن نمیگویم که یک الگوی کامل غربی وجود دارد که باید مسلمانان و جوامع موسوم به جهـان سـوم بـرای ایجاد دولت های جدید خود از آن پیروی کنند، آنچه من میگویم این است که بایـد اندیشـه ای بـومی در جوامع ما ایجاد شود که فرایند پویش هریک از جوامع را به طور ویژه مطمـح نظـر قـرار دهـد)).
به همین دلیل حنفی به دنبال طرح یک ایدئولوژی و راه حل عملی برای جوامع اسلامی است ، اما آرکـون بـه دنبال تاریخ مند ساختن اندیشه های دینی است تا آن را از حالت قداست و اسطوره ای دربیاورد و با نگـاهی تاریخی به مسئلۀ انحطاط و عقب ماندگی مسلمانان پاسخ دهد."